Ανάμεσα στους χιλιάδες των αγίων που τιμά και γεραίρει η Εκκλησία μας, εξέχουσα θέση έχει το αγιώτατο ζεύγος των μαρτύρων Τιμοθέου και Μαύρας που γιορτάζουμε στις 3 Μαίου και οι οποιοι κατάγονταν από τη θηβαίδα της Αιγύπτου. Ο Άγιος Τιμόθεος γεννήθηκε στο χωριό Παναπέων της Θηβαίδος, από γονείς ευσεβείς και ενάρετους, που από μικρό παιδί τον γαλούχησαν με τα νάματα της πίστεως στον αληθινό θεό. Όταν ήλθε στην κατάλληλη ηλικία, πήρε για σύζυγό του την Μαύρα, κόρη ευσεβών γονέων ωραιότατη στην εμφάνιση, με σωφροσύνη και καλοσύνη, αλλά κυρίως με μεγάλη πίστη και αγάπη στο θεό. Ο Αρχιερέας της Θηβαίδος, βλέποντας τη θαυμαστή ζωή του Αγίου, τον διάλεξε και τον τίμησε με το αξίωμα των κληρικών, τον χειροτόνησε Ιερέα και του ανέθεσε την διακονία να διδάσκει και να κατηχεί τους χριστιανούς, ώστε να γίνονται δυνατοί στην πίστη και να μη δειλιάζουν στους διωγμούς καί στα βάσανα, διότι βρισκόμαστε στον 3ο αιώνα, την εποχή του Διοκλητιανού, όπου μαίνονταν οι φοβερώτεροι διωγμοί.
Με περισσό ζήλο,ο Άγιος Τιμόθεος δίδασκε και εμψύχωνε τον λαό του θεού, αλλά και έφερνε στην αληθινή πίστη τους ειδωλολάτρες που εγκατέλειπαν την ασέβεια και βαπτίζονταν στο όνομα της Αγίας και Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος. Δεν πέρασαν 20 μέρες από την ημέρα που τελέστηκε ο γάμος των Αγίων Τιμοθέου και Μαύρας και ο ηγεμόνας της Θηβαίδας Αρριανός συνέλαβε τους Αγίους και τους πρόσταξε να φέρουν μπροστά του όλα τα Ιερά βιβλία με σκοπό να τα κάψει. Ο Άγιος Τιμόθεος αρνήθηκε να του τα δώσει και τότε άρχισαν τα φρικτά του βασανιστήρια. Του τρύπησαν με πυρακτωμένα σίδερα τα αυτιά και μετά τον δέσανε στον φρικτό τροχό, που τα καρφιά που είχε ξέσκιζαν τις σάρκες του μάρτυρα, αλλά ο Τιμόθεος παρέμενε καρτερικός σε όλα αυτά και δεν αρνιόταν την πίστη του. Ώσπου, με θαυμαστή επέμβαση ο τροχός σταμάτησε, ελευθερώθηκε ο Τιμόθεος από τα δεσμά του και μπροστά στα μάτια όλων, όλες οι πληγές του θεραπεύτηκαν.
Μπροστά σε αυτό το θέαμα πολλοί από αυτούς που παρακολουθούσαν τα φρικτά μαρτύρια του πίστεψαν στον θεό και ζητούσαν να γίνουν αμέσως χριστιανοί. Αλλά ο ηγεμόνας Αρριανός όχι μόνον δεν μεταμελήθηκε, αλλά διέταξε να δέσουν μια μεγάλη πέτρα στο λαιμό του μάρτυρα και να τον τριγυρίζουν σε όλη την πύλη και κατόπιν να τον κρεμάσουν από ένα δέντρο. Βλέποντας ότι ο άγιος τα υπέμενε όλα με καρτερία, τον έκλεισε στη φυλακή κι έβαλε στον στόχο να μεταπείσει την Αγία Μαύρα, κολακεύοντας την και παροτρύνοντας την να λατρεύσει τα είδωλα. Εκείνη όμως αρνήθηκε να υποκύψει στις απειλές του κι ομολογούσε μόνον την αγάπη της στον Χριστό. Ο ηγεμόνας ακούγοντας την ομολογία της άναψε από θυμό κι αμέσως διέταξε να κόψουν τα πλούσια μαλλιά της και όλα της τα δάκτυλα. Και η Αγία Μαύρα, αντί να κλαίει και να σφαδάζει από τους πόνους, προσευχόταν στο Χριστό και Τον ευχαριστούσε για τα μαρτύρια που την αξίωσε να περάσει για χάρη Του. Βλέποντας την ανδρεία της ψυχή, ο τύρρανος πρόσταξε να γεμίσουν ένα μεγάλο καζάνι με βραστό νερό και να ρίξουν γυμνή την Αγία σ' αυτό για να καεί. Ο θεός όμως, ο οποίος διέσωσε και τους τρεις παίδες από την κάμινο την καιομένη στη Βαβυλώνα, δρόσισε το νερό κι έτσι η Αγία παρέμεινε αβλαβης.
Ο Αρριανός, πιστεύοντας ότι οι δήμιοι δεν έβρασαν το νερό όπως τους είχε πει, διέταξε την Αγία Μαύρα να του ρίξει νερό στα χέρια από το καζάνι πού βρισκόταν η ίδια, αλλά τα χέρια του ζεματίστηκαν κι εκείνος ούρλιαζε από τους πόνους και τα εγκαύματα. Ο κόσμος που παρακολουθούσε τα φρικτά βασανιστήρια, θαύμαζε την αόρατη εκείνη δύναμη που έδινε κουράγιο και υπομονή στην Αγία. Καταλαβαίνοντας ο ηγεμόνας ότι είχε γελοιοποιηθεί αρκετά, διέταξε τους δήμιους να κατασκευάσουν δύο σταυρούς, έναν για τον Τιμόθεο κι έναν για την Μαύρα και να τους στήσουν στο πιο κεντρικό σημείο της πόλης. Οι δύο νέοι, όταν άκουσαν ότι θα θανατωθούν δια του σταυρού, χάρηκαν κι ευχαριστούσαν τον θεό διότι τους αξίωσε να μαρτυρήσουν με τον ίδιο τρόπο που έχυσε το Τίμιο Αίμα Του ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός. Πήραν τότε οι δήμιοι τους Αγίους και τους οδήγησαν στον τόπο της καταδίκης. Εκεί οι Άγιοι αγκάλιαζαν ο καθένας τον σταυρό του, τον φιλούσε και τον εγκωμίαζε. Κατόπιν, με λαχτάρα, ξάπλωσαν ο καθένας στον δικό του σταυρό και οι δήμιοι τους σταύρωσαν. Έμειναν πάνω στο σταυρύ εννέα μέρες. Και οι δύο εμψύχωναν ο ένας τον άλλον, προσεύχονταν και χαίρονταν, έχοντας τον νου τους στραμμένο στον Ουρανό. Ακόμη και πάνω στο σταυρό, ο διάβολος προσπαθούσε να τους ξεγελάσει με οπτασίες, αλλά ο Χριστός έστειλε άγγελο δίπλα τους που τους ενεθάρρυνε και τους έδειξε με θαυμαστύ τρόπο αυτά που τους περίμεναν κοντά στη δόξα του θεού. Έτσι, γεμάτοι χαρά κι αγαλλίαση, παρέδωσαν στον Χριστό κι αγαπημένο τους Νυμφίο, οι μακάριοι μάρτυρες Τιμόθεος και Μαύρα την ψυχή τους στις 3 Μαίου. Κάποιοι χριστιανοί έδωσαν χρήματα στους στρατιώτες και πήραν τα σώματα των μαρτύρων, τα οποία έθαψαν με τιμές και ευλάβεια. Τα λείψανα τους τελούν άπειρα θαύματα σε όσους τους τιμούν και τους επικαλούνται.
Περικαλλής ναός έχει κτιστεί στο χωριό Μαχαιράδο της Ζακύνθου, στο οποίον προστρέχουν εκεί οι πιστοί που τιμούν το ευλαβές ζεύγος των μαρτύρων και λαμβάνουν ότι με πίστη ζητούν από εκείνους. Επίσης στην Ηλιούπολη Αθηνών υπάρχει περικαλλής ναός των Αγίων, αλλά και σε άλλα μέρη της Ελλάδος. Το μαρτύριο τους ήταν φοβερό και βλέποντας το όχι μόνον οι άνθρωποι, αλλά ακόμα και οι άγγελοι σίγουρα εξεπλάγησαν. Γι' αυτό και ο στεφοδότης Χριστός μας στον ουρανό τους στεφάνωσε ενδόξως και στη γη ενεργεί διαμέσου των λειψάνων τους άπειρα θαύματα. Σε μας μένει το μεγάλο παράδειγμα του μαρτυρίου τους και της ομολογίας τους, μένοντας εκστατικοί και παίρνοντας παράδειγμα ακόμα και για την καθημερινή μας ζωή, βλέποντας τον φθαρτό πηλό να υπομένει τόσα βάσανα και μαρτύρια, ακόμα και τη φρικτή σταύρωση, αντλώντας όλη αυτή την δύναμη από την αγάπη και την πίστη προς το Νυμφίο Χριστό μας.Η μνήμη τους εορτάζεται κάθε χρόνο στις 3 Μαίου. ( http://kapernaoum.blogspot.com/2008/04/3_19.html )
Απολυτίκιο. Ήχος δ'. Ταχύ προκατάλαβε.
Ως ζεύγος ομόζυγον, και ξυνωρίς θαυμαστή, Τιμόθεε πάνσοφε, και Μαύρα νύμφη Χριστού, ενθέως ηθλήσατε, σύμμορφοι γαρ οφθέντες, των παθών του Κυρίου, δόξης ακατάλυτου, ηξιώθητε άμφω, πρεσβεύοντες τω Σωτήρι, υπέρ των ψυχών ημών.
Στην πανηγυρική Θεία Λειτουργία, στον εορτάζοντα Ναό των Αγίων Τιμοθέου και Μαύρας, στο χωριό Μαχαιράδο, τελέσθηκαν χθές και σήμερα ο Μέγας Αρχιερατικός Εσπερινός και η Αρχιερατική Λειτουργία, προεξάρχοντος του Σεβασμ. Μητροπολίτου μας κ.Χρυσοστόμου.
Στον Εσπερινό, το Θείο λόγο κήρυξε ο Πανοσιολ. Αρχιμ. Δανιήλ Μπιάζης, την ομιλία του οποίου παραθέτουμε στη συνέχεια.
«Ἥπλωσε Χριστός χεῖρας ἐν Σταυρῷ πάλαι. Ἥπλωσε καί νῦν Μαύρα σύν Τιμοθέῳ».
Με αυτούς τους περιεκτικούς σε νόημα στίχους, σχετικά με τον τρόπο του μαρτυρίου των σήμερα τιμωμένων Αγίων Τιμοθέου και Μαύρας, Σεβασμιότατε Πάτερ και Δέσποτα, ο Ιερός Συναξαριστής αρχίζει να ξεδιπλώνει τις μεγάλες αυτές φυσιογνωμίες των πρώτων χριστιανικών αιώνων, περιγράφοντας τους διωγμούς και τις ταλαιπωρίες, τα βασανιστήρια και τον μαρτυρικό θάνατο των αγίων. Δύο προσωπικοτήτων που έδωσαν τη μαρτυρία της πίστεως και με το άγιο αίμα τους πότισαν το αειθαλές δένδρο της ευσεβείας.
Αλήθεια, ποιός μπορεί να μείνει ασυγκίνητος μπροστά στη σκληρή πραγματικότητα των φρικτών μαρτυρίων που υπέστησαν οι άγιοι;
Ποιός δεν θαυμάζει τον ανίκητο ηρωισμό και τον πλούτο της αρετής Τους;
Γι’ αυτό κι εμείς σήμερα, το πλήρωμα της Τοπικής μας Εκκλησίας, με προεξάρχοντα της πανηγύρεως Εσάς Σεβασμιότατε Γέροντα, με σεβασμό βαθύτατο εδώ, στον από την πυρκαγιά δεινώς καταστραφέντα Ιερό Ναό των Αγίων μαρτύρων Τιμοθέου και Μαύρας, υποκλινόμαστε μπροστά στους αγίους αυτούς Μάρτυρες, τους οποίους προβάλλει η Εκκλησία μας σαν τους αψευδέστερους μάρτυρες της δύναμης του Αγίου Πνεύματος και της ζωντανής παρουσίας του Θεού μέσα στον κόσμο.
Γεννημένοι οι Άγιοι σε δύσκολα χρόνια απηνών διωγμών για την πρώτη Εκκλησία, κατόρθωσαν, μέσα σε αυτό το δύσκολο κοσμικό περιβάλλον, να νικήσουν τις επιθυμίες τους, περνώντας στο χώρο της ελευθερίας και της αφθαρσίας που χαρίζει στον άνθρωπο η εν Χριστώ ζωή.
Αλλά τί είναι στην πραγματικότητα η αγιότητα, όπως την ζει και την πιστεύει η Εκκλησία δύο χιλιάδες και πλέον χρόνια;
Η αγιότητα είναι η συνεχής και ολοζώντανη φανέρωση του Χριστού μέσα στο Σώμα του, την Εκκλησία και τον κόσμο. Η αγιότητα δεν είναι ένα ιδανικό, ένας κανόνας, έστω για ορισμένους μόνο. Είναι κλήση προς όλους μας. Η αγιότητα είναι η παρουσία του αναστημένου Χριστού ανάμεσά μας. Είναι η ολοκλήρωση της εν Χριστώ ζωής. Αυτή την αγιότητα ενσάρκωσαν και οι μάρτυρες Τιμόθεος και Μαύρα οι οποίοι έγιναν οι φίλοι του Θεού, οι «σφόδρα ἠγαπημένοι», αλλά και δικοί μας σύντροφοι, συμπαραστάτες, προστάτες και βοηθοί στην πορεία μας προς τον ουρανό. Στο πρόσωπο Τους η αγιότητα αποτελεί μια ζωντανή πραγματικότητα και όχι μια όμορφη, ίσως και αξιοσέβαστη, αλλά θεωρητική διδασκαλία.
Αυτό εννοούσε και ένας άγιος της Εκκλησίας μας όταν έλεγε: «ἀγάπησον τους ἁγίους, ἵνα ἐλεηθῆς δι’ αυτῶν». Γιατί η εν Χριστώ σωτηρία έχει πραγματοποιηθεί εν Αγίω Πνεύματι στα πρόσωπα των Αγίων της εκκλησίας μας, οι οποίοι αποτελούν τους καρπούς της συνεχούς και διαρκούς παρουσίας του Παράκλητου στην εκκλησία, τη ζωή του κόσμου και τη δόξα των ανθρώπων.
Σήμερα όμως, αγαπητοί μου, πώς θεωρούμε τους αγίους;
Οι περισσότεροι άνθρωποι –και μάλιστα δυστυχώς εμείς οι της εκκλησίας-, νομίζουμε τους Αγίους σαν κάποια διαφορετικά όντα με υπερφυσική φυσιογνωμία. Όπως τους βλέπουμε στις εικόνες που προσκυνάμε στα προσκυνητάρια των εκκλησιών, εξαϋλωμέ-νους και φωτολουσμένους με τα φωτοστέφανα, τους θεωρούμε πολύ μακρινούς και ξένους από την τετριμμένη καθημερινή μας ζωή. Έφτασαν βέβαια στο «καθ’ ὁμοίωσιν» οι Άγιοι και έγιναν ουράνιοι άνθρωποι, προηγουμένως όμως πέρασαν μέσα από τον κόσμο της παρούσας ζωής. Κάθε άγιος είναι «εἰς ἐξ ἡμῶν». Να το πούμε απλά, η αγιότητα δεν είναι τίποτε άλλο παρά κοινωνία του Αγίου Πνεύματος και μίμηση του Χριστού και η ιστορία κάθε αγίου, όπως και των αγίων Τιμοθέου και Μαύρας, μας διαβεβαιώνει και μας πιστοποιεί ότι από τότε που ήλθε κατά την ημέρα της Πεντηκοστής το Άγιο Πνεύμα στη γη, ανέβηκε ο άνθρωπος στην αγκαλιά του Θεού.
Τα θαύματα μάλιστα των αγίων είναι επακόλουθο της χάρης του Χριστού που μετέχουν, και είναι πάντοτε αποτέλεσμα της πίστης των ανθρώπων που επικαλούνται τους Αγίους του Θεού. Τέτοιων μεγάλων θαυμάτων μάλιστα έχει γευθεί στο διάβα των χρόνων και το χωριό του Μαχαιράδου αλλά και ολόκληρο το νησί μας, του οποίου οι φιλάγιοι κάτοικοι αγαπούν, επικαλούνται και τιμούν ιδιαιτέρως τους μάρτυρες Τιμόθεο και Μαύρα μαζί με τη χορεία των λοιπών Ζακυνθίων αγίων.
Σεβασμιότατε,
Στον αγώνα του μαρτυρίου τριών ειδών άνθρωποι ακολουθούν το Χριστό.
Στην πρώτη τάξη ανήκουν εκείνοι που Τον ακολουθούν μόνο με το λογισμό τους, στέκονται μακριά, θαυμάζουν, αλλά δεν παίρνουν την απόφαση να πιάσουν στα χέρια τους τα όπλα της πίστης και της αφοσίωσης στο θέλημα του Θεού, γιατί τους εμποδίζει η ψυχρότητα και η απραξία τους να μιμηθούν το Χριστό.
Στη δεύτερη τάξη ανήκουν εκείνοι που βγαίνουν στον πόλεμο, αλλά πολεμούν όπως τους αρέσει. Μεταχειρίζονται πολεμικά μέσα που εκείνοι θεωρούν σωστά και όχι εκείνα που είναι σύμφωνα με τα θέλημα του Θεού και τη ζωή της Εκκλησίας μας. Νομίζουν ότι με την ιδιορρυθμία και την υπερηφάνεια θα νικήσουν.
Στην τρίτη τάξη ανήκουν εκείνοι που μιμούνται οντολογικά το παράδειγμα του Χριστού. Σε αυτούς ανήκουν και οι Μεγαλομάρτυρες Τιμόθεος και Μαύρα που σήμερα και αύριο τιμούμε. Είναι οι πνευματικοί μας πρόγονοι, είναι οι πραγματικοί ήρωες, είναι τα πρότυπα που πρέπει να μιμηθούμε. Ας ξεκινήσουμε σήμερα κιόλας, αποτινάσσοντας κάθε τι που μας κρατά δεμένους στη γη και ας κάνουμε την υπέρβαση της αγιότητας πράξη στη ζωή μας. Χριστός Ανέστη