Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ
Είναι ο χριστιανισμός μια θρησκευτική ιδεολογία;
Είναι ένα μάθημα και ένα σύστημα αληθειών που καλείται κανείς να το δεχτεί διανοητικά;
Είναι ένα σύστημα ηθικών κανόνων που καλείται κανείς να εφαρμόσει σαν μια θεωρία;
Είναι μετάδοση μιας διδασκαλίας ενός μαθήματος που ξεχωρίζει «θεωρητικά» την ορθοδοξία από κάποια άλλη χριστιανική ή μη χριστιανική διδασκαλία;
Ο χριστιανισμός δεν είναι ένα άσαρκο κατασκεύασμα. Δεν είναι μια θρησκεία, δηλαδή, ένα ανθρώπινο κατασκεύασμα, αλλά αποκάλυψη του Θεού: «Και ο λόγος σαρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν, και εθεασάμεθα την δόξαν αυτού, δόξαν ως μονογενούς παρά πατρός..» (Ιω. 1,14).
πηγή Ρομφαία
Ο χριστιανισμός, όπως μας τον παρουσιάζει ο ιστορικός της Καινής Διαθήκης, ο Ευαγγελιστής Λουκάς, στο βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων, δεν είναι μια θεωρητική ανάπτυξη κάποιων ιδεών, αλλά ένα συνεχές θαύμα.
Η θεραπεία του Αινέα («ιάται σε Ιησούς ο Χριστός· ανάστηθι και στρώσον σεαυτώ»), η ανάσταση της Ταβιθά («Ταβιθά ανάστηθι») κατά την ακριβή μαρτυρία του Αποστόλου και Ευαγγελιστού Λουκά, η θεραπεία του Παραλυτικού («έγειρε, άρον τον κράββατόν σου και περιπάτει»).
Όπως η διδασκαλία του Χριστού ήταν μια αδιάκοπη μετάδοση ενός τρόπου ζωής, μιας εμπειρίας, έτσι και η ζωή του Χριστιανού, που βρίσκεται στο ίδιο μήκος κύματος με αυτή τη διδασκαλία και αυτόν τον τρόπο ζωής, είναι ένα διαρκές θαύμα.
Γι’ αυτό, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά ο π. Γεώργιος Μεταλληνός, διδασκαλία και θαύμα, διδαχή και σημεία, που είναι τα θαύματα, συμπορεύονται αχώριστα.
Γι’ αυτό και στην περίπτωση αυτή πραγματοποιείται η υπόσχεση του Χριστού προς τους μαθητές Του: «Σημεία δε τοις πιστεύσασι ταύτα παρακολουθήσει· εν τω ονόματί μου δαιμόνια εκβάλουσι· γλώσσαις λαλήσουσι καιναίς, όφεις αρούσι· καν θανάσιμόν τι πίωσιν, ου μη αυτούς βλάψει· επί αρρώστους χείρας επιθήσουσι, και καλώς έξουσιν» (Μαρκ. 16,17-18).
Α) Τι είναι όμως τα θαύματα για τα οποία γίνεται πολύς λόγος σήμερα;
Υπάρχουν ή δεν υπάρχουν;
Ρώτησα έναν ασκητή πριν από αρκετά χρόνια στην αγιορειτική πολιτεία και μου απήντησε χαρακτηριστικά : «Όλη η ζωή μου είναι ένα θαύμα. Θα ήθελα να έχω πάρα πολύ ώρα στη διάθεσή μου να σου διηγηθώ αμέτρητα σημεία της παρουσίας του Θεού, της Παναγίας και των Αγίων».
Τα θαύματα, τα οποία συναντούμε μέσα στο χώρο της Εκκλησίας μας, με τις πρεσβείες των Αγίων, δεν είναι μία απλώς ανθρώπινη ενέργεια, αλλά ενέργεια του Θεού.
Όπως ο Θεός δίνει στον κάθε άνθρωπο χαρίσματα, ανάλογα με την δεκτικότητά του και με την κοινωνία που έχει μαζί Του, έτσι δίνει και στον Άγιο, το θεούμενο δηλαδή πρόσωπο, το χάρισμα της θαυματουργίας, αφού το πρόσωπο αυτό διαθέτει την κατά φύσιν φιλανθρωπία.
Δηλαδή, όποιος διαθέτει ανιδιοτελή αγάπη, όποιος αγαπά το Θεό και συγχρόνως αγαπά και την εικόνα του Θεού που είναι ο άνθρωπος και συμπάσχει για όλη την κτίση, λαμβάνει από το Θεό το χάρισμα των ιαμάτων.
Τα θαύματα, ακόμη, μας υπενθυμίζουν οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας, δεν είναι για τους πιστούς, αλλά για τους απίστους, προκειμένου αυτοί να δουν την παρουσία του Θεού, να φωτιστεί ο νους τους, να έρθουν σε μετάνοια και σε αληθινή αυτογνωσία και να δεχθούν να συγκαταλεγούν στο μυστικό σώμα του Χριστού που είναι η Εκκλησία μας.
Οι πιστοί δεν χρειάζονται τα θαύματα, που στη γλώσσα της Εκκλησίας μας ονομάζονται σημεία. Οι πιστοί διαθέτουν την εκ θεωρίας πίστη που είναι καρπός του φωτισμού του νου και της θέας του Θεού.
Οι άπιστοι και οι δύσπιστοι χρειάζονται θαύματα για να μπορέσουν να πιστέψουν.
Ο πολυσέβαστος και πολυαγαπητός Γέροντας Δοσίθεος Κανέλλος, Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Τατάρνης, σημειώνει τα εξής χαρακτηριστικά που του τα περιγράφει Ιερέας στην Πόλη και που τόσο γλαφυρά εξιστορεί στο γεμάτο συγκινήσεις βιβλίο του «Θέλω να πιώ όλο τον Βόσπορο»: "Ένας ήρθεν από το Ερζερούμ.
Είδε όραμα τον Άγιο Δημήτριο. Θα πας, του λέγει, στο τάδε μέρος και θα λουσθής τρεις φορές στο αγίασμά μου και θα θεραπευθής.
Ξεκίνησε απ’ τα βάθη της Μικράς Ασίας, ήλθε, έπραξεν όπως του παρήγγειλεν ο Άγιος και έγινε καλά. Ήλθε με πατερίτσες και έφυγε πηδώντας.
Άφισε στον Άγιο τα δεκανίκια του".
Και συνεχίζει στον παπα-Δοσίθεο ο Πολίτης Ιερέας: "Δέκα πέντε χρόνια παπάς είμαι, άμα ένα όραμα δεν είδα. Αυτοί «λεγάμενοι» είναι, αλλόθρησκοι είναι, οράματα βλέπουν, όνειρα βλέπουν. Τι πράγματα είναι αυτά;"
Και του απαντά ο γέροντας Δοσίθεος : "Εμείς, πάτερ μου, βρισκόμαστε μέσα στην αλήθεια, κολυμπάμε μέσα στο θαύμα της Εκκλησίας. Δεν χρειαζόμαστε οράματα. Άμα ζης μέσα στο άπλετο φως, τι θα σε ωφελήση το φως ενός κεριού ή έστω μιας λαμπάδας; Αυτοί ζουν μέσα στα πηχτά σκοτάδια, εις το ψηλαφητόν σκότος.
Γι΄ αυτό τους δίδει ο Άγιος Θεός λίγο φως, κάποια οράματα, κάποια θαύματα.
- Αν είναι έτσι, καλά είναι…", συμπλήρωσε ο Ιερέας.
Στο βιβλίο του, ακόμη, "Ορθόδοξος Πίστις και Ζωή", ο σεβαστός Γέροντας Δοσίθεος γράφει τα εξής χαρακτηριστικά, τα οποία πρέπει πάντοτε να έχουμε υπ’ όψη μας, άν θέλουμε να αντιμετωπίζουμε ορθόδοξα το μεγάλο θέμα των θαυμάτων, που και σήμερα γίνονται, αλλά πολλές φορές δεν έχουμε τη δυνατότητα να τα δούμε με τα μάτια μας, λόγω των αμαρτιών μας και της απιστίας μας:
«Και ατυχώς (ή μάλλον δυστυχώς) δεν αρκούμεθα εις το παμμέγιστο θαύμα της Εκκλησίας, εις το θαύμα της δημιουργίας, εις το θαύμα της μεταβολής του άρτου και του οίνου εις Σώμα και Αίμα Χριστού.
Επιζητούμεν θαυματίδιά τινα εξιστώντα προς στιγμήν και λησμονούμενα τη επαύριον.
Ημείς, ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί με πίστι βαθειά και ακράδαντη, δεν χρειαζόμεθα θαύματα για να πιστεύωμε. «Τα σημεία ου τοις πιστοίς αλλά τοις απίστοις και παχυτέροις» δηλαδή, «τα μεγάλα θαύματα δεν γίνονται για τους πιστούς, αλλά για τους απίστους και τους ανεγκέφαλους», λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος (Ομιλία ΛΕ’ εις τον Ιωάννην).
Και εις το ερώτημα «Τίνος ένεκεν σημεία ου γίνεται νυν;» απαντά ο αυτός Ιερός Πατήρ: «Ουχ ως πιστοίς αλλ’ ως απίστοις εγίνετο τα σημεία, ίνα γίνωνται πιστοί. Ουχί ατιμάζοντος ημάς Θεού, αλλά τιμώντος εστί το συστείλαι την των σημείων επίδειξιν» δηλαδή, «τα μεγάλα θαύματα δεν γίνονται για τους πιστούς, αλλά για τους απίστους, ώστε να γίνουν πιστοί.
Δεν μας υποτιμά με αυτό ο Θεός, αλλά είναι ίδιον αυτού που μας τιμά. Να περιορίση την επίδειξι των μεγάλων θαυμάτων».
Και ταύτα ως απάντησις εις τους επιζητούντας καθημερινώς θαύματα, σημεία και τέρατα.».
Β) Τι είναι τα θαύματα;
Πέρα από τα σημεία, όπως το χάρισμα των ιαμάτων που έχουν οι Άγιοι της Εκκλησίας μας, γι’ αυτό και τους αποδίδεται το ιδιαίτερο όνομα του θαυματουργού, υπάρχουν μεγαλύτερα χαρίσματα, που είναι κατά τον Αγιο Ιωάννη της Κλίμακος «υπέρτερα τούτων και απόκρυφα», π.χ. το χάρισμα της μετανοίας: όταν ένας άνθρωπος εγκαταλείπει την αμαρτία και έρχεται στη θεογνωσία.
Αυτός, λέει ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος, είναι μεγαλύτερος από εκείνον που έχει αναστήσει νεκρούς.
Το χάρισμα της αγάπης, την οποία εξυμνεί ο Απόστολος Παύλος στην Α΄ προς Κορινθίους επιστολή του (κεφ. 12, 31). Γιά τον Απόστολο αυτός που διαθέτει αγάπη ανιδιοτελή, αυτό το χάρισμα «ουδέποτε εκπίπτει» (Α΄ Κορινθίους κεφ.13, 8).
Γι’ αυτό οι Άγιοι της Εκκλησίας μας, ιδιαίτερα τόνιζαν τόσο τη μετάνοια όσο και την προσφορά της αγάπης.
Μέσα στο ίδιο πνεύμα των Πατέρων της Εκκλησίας μας, κινήθηκε και η Αγία Σοφία της Κλεισούρας, η οποία τιμάται ιδιαίτερα στην Ιερά Μητρόπολη Καστορίας και οι πιστοί προστρέχουν στη χάρη της και τη μεσιτεία της.
Μετά από όλα όσα εκτέθηκαν παραπάνω φαίνεται περίτρανα, γιατί σήμερα, ενώ υπάρχει αφθονία του λόγου του Θεού, παρουσία πολλών βιβλίων, εκκλησιαστικών ραδιοφωνικών σταθμών, δεν μπορούμε να πείσουμε, παρ’ όλες τις προσπάθειές μας, σε θέματα πίστεως, όπως και πάλι σημειώνει ο π. Γεώργιος Μεταλληνός, τον άνθρωπο της εποχής μας.
Διότι μας λείπει ο φωτισμός και η παρουσία του Αγίου Πνεύματος· αυτό, δηλαδή, που είχαν οι Άγιοι.
Προσφέρουμε με ζήλο θεωρητικές αλήθειες, όχι όμως τον ζωντανό Χριστό, τη σαρκωμένη αλήθεια.
Γι’ αυτό χρειάζεται στη ζωή μας να χρησιμοποιούμε, τη ζωή των Αγίων. Να μεταφέρουμε το πνεύμα τους, τον τρόπο ζωής, τον δικό τους αγιασμό, τη δική τους χάρη που πραγματικά θα αλλάξει την πορεία του κάθε ανθρώπου.
Γιατί αυτό το οποίο χρειάζεται σήμερα ο άνθρωπος, ο κόσμος, η κοινωνία και ιδιαίτερα εμείς οι Νεοέλληνες είναι, όχι φιλοσοφικοί στοχασμοί ούτε ωραιολογίες και ηθικά κηρύγματα, αλλά τα αποστολικά γεγονότα.
Η παρουσία του Αγίου Πνεύματος στη ζωή των Αγίων Αποστόλων, στη ζωή των Αγίων μας. Αυτό χρειαζόμαστε σήμερα…