"Νηστεία καθαρά", κατά τον υμνογράφο, είναι: "μακρυσμός (απομάκρυνση) αμαρτίας, αλλοτρίωσις παθών (αποξένωση από τα πάθη), αγάπη προς Θεόν, προσευχής επιμέλεια, δάκρυα συν κατανύξει (με συντριβή καρδιάς) και πενήτων προμήθεια (φροντίδα για τους φτωχούς), ως ο Χριστός εν Γραφαίς επηγγείλατο".
Αυτή, "η καλή νηστεία" μας λέει άλλος ύμνος, "πιαίνουσα (λιπαίνουσα) την καρδίαν, στάχυν αρετών ώριμον ενθέως εκβλαστάνει. ην ποθήσωμεν εν αγίαις ημέραις". Είναι πράγματι "αγαθώτατος ο καιρός της νηστείας", που η Εκκλησία "δέδωκε πάσι πιστοίς εις αμαρτημάτων αποτροπάς και ιλασμόν σωτήριον και των χαρισμάτων υποδοχήν". Γενικώς ο όλος πνευματικός αγώνας, με τη συνοδεία της νηστείας, ιδιαιτέρως κατά την αγία Σαρακοστή, γίνεται, κατ' άλλον ύμνο "ζωής αιωνίου πρόξενος, εάν εκτείνωμεν χείρας εις ευποιίαν" (αγαθοεργία). Διότι "ουδέν ούτω σώζει ψυχήν ως η μετάδοσις των επιδεομένων". Δηλαδή η άσκηση της ελεημοσύνης και της έμπρακτης αγάπης.
Στο Τριώδιον, το κατ' εξοχήν βιβλίο της νηστείας και μετανοίας, οι πιστοί προτρεπόμαστε όπως "προθύμως το στερρόν (το ισχυρό) όπλον της νηστείας έχοντες ως θυρεόν (ασπίδα), πάσαν μεθοδείαν πλάνης του Εχθρού (διαβόλου) αποτρέψωμεν. Μη θελχθώμεν (γοητευτούμε) ταις ηδοναίς των παθών, μη τω πύρ των πειρασμών δειλιάσωμεν" κατά τον γενικότερο πνευματικό αγώνα μας.
Και κάπου εκεί κοντά πάλι βρίσκουμε το ακόλουθο εύχυμο κείμενο: "Νηστεύσωμεν νηστείαν δεκτήν, ευάρεστον τω Κυρίω. αληθής νηστεία η των κακών αλλοτρίωσις, εγκράτεια γλώσσης, θυμού αποχή, επιθυμιών χωρισμός, καταλαλιάς, ψεύδους και επιορκίας. η τούτων ένδεια νηστεία εστίν αληθής και ευάρεστος". Πρόκειται για κείμενο του Μεγάλου Βασιλείου (περί νηστείας λόγος Α' κεφ. 10), που ο υμνογράφος παραθέτει αυτούσιο. Έχει δε ιδιαίτερη σημασία, γιατί ο "φωστήρ της Καισαρείας" υπήρξε "έργοις και λόγοις" άνθρωπος αυστηρότατης νηστείας