Τρία πράγματα δυσκολεύεται ο άνθρωπος να αποκτήση, όχι επειδή αυτά καθ’ εαυτά είναι δύσκολα, αλλά επειδή εμείς οι ίδιοι τα κάνομε δύσκολα, διότι συγκρούονται με το εγώ μας.
Αυτά όμως φυλάσσουν τις αρετές και είναι: το πένθος, το δάκρυ για τις αμαρτίες και η μνήμη του θανάτου.
Το πένθος είναι το βάθρο της καρδιάς, είναι η χαρμολύπη που δημιουργείται από την ενδοστρέφεια και την ενότητα του νου και από την αίσθηση του ποιος είμαι ενώπιον του Κυρίου. Το πένθος είναι η φυσική γαλήνη της ψυχής, στην οποία ο Θεός μπορεί να δη τον εαυτό του. Οι πενθούντες μακαρίζονται από τον ίδιο τον Κύριον.
Το “κλαίειν επί ταις αμαρτίαις” είναι πιο εξωτερική ενέργεια του ανθρώπου, αλλά αδιάλειπτη ασχολία του, διότι πάντοτε αμαρτάνομε. Και όταν το γνωρίζωμε και όταν δεν το γνωρίζωμε, και όταν πιστεύωμε ότι αμαρτήσαμε, και όταν πιστεύωμε ότι δεν αμαρτήσαμε, το αληθές είναι ότι αμαρτήσαμε και ότι αμαρτάνομε. Επομένως, το αποφασιστικώτερο που έχομε να κάνωμε, για να γνωρίσωμε τον Θεόν, είναι να κλαίμε τις αμαρτίες μας.
Και “το έχειν πορ οφθαλμών τον εαυτού θάνατον”, να έχης μπορστά στα μάτια σου τον θάνατο. Όταν έχης κάποιον πλάι σου και τον βλέπης πως βασανίζεται, πως χαροπαλεύει, ξέρεις ότι θα πεθάνη. Έτσι και εσύ να ξέρης ότι θα πεθάνεις οπωσδήποτε. Όλοι οι Πατέρες τονίζουν με χίλιους δύο τρόπους ότι όποιος δεν σκέπτεται ότι θα πεθάνη, είναι ένας ψεύτης έναντι του εαυτού του, διότι αγνοεί την πραγματική γέννησι η οποία τον αναμένει. Μοιάζει με το έμβρυο που δεν σκέπτεται ότι πρέπει να γεννηθή ή που δεν θα γεννηθή ποτέ.
“Το έχεις προ οφθαλμών τον εαυτόν” είναι η ανάπτυξις και η ολοκλήρωσις του εμβρύου. Όταν δεν σκέπτωμαι τον θάνατο, είναι σαν να αρνούμαι την έξοδό μου από την μήτρα και την είσοδό μου στον χώρο του φωτός, στον χώρο του Θεού.
πηγή: από το βιβλίο "Λόγοι Ασκητικοί"
ερμηνεία στον αββά Ησαΐα
εκδ. Ίνδικτος
σελ 202-204