Εδόθη το προσωνύμιο τούτο στην Παναγία,
επειδή είναι τοποθετημένη η ιερά εικόνα στο παρεκκλήσιο της μονής
Ιβηρών που ευρίσκεται αριστερά της κεντρικής Πύλης. Η εικόνα αυτή εσώθη
από τα χέρια των αιρετικών εικονοκλαστών, όταν μία χήρα γυναίκα από την
Νίκαια άφησε την εικόνα στα κύματα της θαλάσσης.Ο μοναχός Γαβριήλ ανεύρε την εικόνα και παρά τις συνεχείς προσπάθειες να τεθεί η εικόνα στο Αγιο Βήμα του καθολικού της Μονής, εκείνη έφευγε από την θέση της και ίστατο πάνω από την παλαιά πύλη της Μονής, επί των τειχών ως θυρωρός και φύλαξ της Ιεράς Μονής. Τελικώς, οι μοναχοί έθεσαν την ιερά εικόνα στο σημείο που εκείνη είχε επιλέξει. Λέγεται, μάλιστα, ότι εάν χαθεί η εικόνα από την θέση της, τότε θ’ αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για την δευτέρα παρουσία του Κυρίου μας. Η Αγία αυτή εικόνα φέρει στο κάτω μέρος της σιαγόνος της Θεοτόκου μία ουλή από την μάχαιρα ενός πειρατού. Από την ουλή αυτή έρρευσε αίμα, το οποίο πηγμένο διακρίνεται και σήμερα επάνω στην εικόνα
Στην Ιερά Μονή των Ιβήρων βρίσκεται η θαυματουργή Εικόνα Πορταΐτισσα, η οποία κατά την παράδοση είναι έργο του Ευαγγελιστού Λουκά, το παλλάδιο του Αγίου Όρους και της Ορθοδοξίας. Έχει διαστάσεις 137 εκατοστά ύψος και 94 πλάτος, το δε βάρος 96 κιλά, μαζί με τα αναθήματα και τα λοιπά. στη σεβάσμια μορφή της Κυρίας Θεοτόκου διαγράφεται εναργώς μια πλούσια δέσμη ευγενών και δυνατών αισθημάτων. Η αυστηρή έκφραση του ιερού προσώπου Της, τονιζομένη από την επιβλητική, καθηλωτική ματιά Της, προξενεί το δέος.
Αυτή η εικόνα ήταν κτήμα μιας ευλαβούς χήρας στη Νίκαια, όταν εικονομάχοι στρατιώτες την ανακάλυψαν στο σπίτι της, μπροστά απ’ την οποία έκαιγε ακοίμητη καντήλα. Με την υπόσχεση χρημάτων η σώφρων χήρα πήρε μια μέρα παράταση και τη νύχτα έριξε, με το γυιό της μαζί, την Εικόνα στη θάλασσα, η οποία ξαφνικά στάθηκε όρθια και έπλεε προς την Ελλάδα. Εκείνος ο γυιός, για να μη τον συλλάβουν, ήρθε στη Θεσσαλονίκη και μετά στο Αγιον Όρος. Κανείς δεν ξέρει που βρισκόταν 170 χρόνια η Εικόνα, απ’ το 829 που έπεσε στη θάλασσα ως το 1004 που βγήκε στην Ιβήρων.
Κάθονταν οι παλαιοί άγιοι Γέροντες της Ιβήρων και μιλούσαν περί σωτηρίας ψυχής, όταν ξαφνικά βλέπουν μέσα στη θάλασσα ουρανομήκη λάμψη, και θαύμαζαν που έβλεπαν ακόμα και τη νύχτα να λάμπτη κάτι τι σαν τον ήλιο. Μαζεύτηκαν όλοι οι Μοναχοί του Όρους, και με βάρκες θέλησαν να πάνε στο περίεργο και θαυμαστό σημείο. Μπόρεσαν μόνο να διακρίνουν ότι ήταν μία εικόνα της Θεοτόκου, διότι όσο πλησίαζαν τόσο η εικόνα απομακρυνόταν. Όποτε οι Πατέρες συγκεντρώθηκαν στην Εκκλησία και ικέτευαν θερμώς τον Πανάγαθο να τους επιτρέψη να πάρουν την αγία Εικόνα. Πράγματι ο Θεός άκουσε τη δέηση τους και απήντησε ως έξης.
Έξω απ’ το Μοναστήρι ασκήτευε κάποιος Μοναχός Γαβριήλ απ’ την Ιβηρία. Ήταν απλός, αναχωρητής, αδιαλείπτως έλεγε Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με τον αμαρτωλό και ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ. η τροφή του ήταν τα βότανα του βουνού και ποτό του το νερό και μέρα-νύχτα μελετούσε το νόμο του Κυρίου. Με μια λέξη ήταν επίγειος άγγελος και ουράνιος άνθρωπος. Ενώ προσευχόταν, νύσταξε λίγο, έκλεισε τα μάτια του και βλέπει την αγία Θεοτόκο με ιδιαίτερη λαμπρότητα και του λέει• πήγαινε στο Μοναστήρι σου και πες στον ηγούμενο ότι ήρθα για να τους δώσω την εικόνα μου• μετά βάδισε στη θάλασσα, για να γνωρίσουν όλοι την αγάπη και πρόνοια που έχω στο Μοναστήρι σας. Μόλις είπε αυτά η Παναγία, χάθηκε απ’ τα μάτια του Γαβριήλ.
Μετά πήγε στο Μοναστήρι, είπε το νέο και οι Πατέρες με πομπή και Θεομητορικούς ύμνους πήγαν προς την παραλία. ο Γέρων Γαβριήλ περπάτησε λίγο στη θάλασσα και αμέσως η εικόνα ήρθε στην αγκαλιά του. οι Πατέρες με πολλήν ευλάβεια και χαρά την υποδέχτηκαν και έκαμαν ολονύκτιες αγρυπνίες και δεήσεις και Λειτουργίες επί τρία μερόνυχτα, για να ευχαριστήσουν τον Θεό και την Παναγία. Την έβαλαν στο ναό της Μονής, αλλά εκείνη έφευγε και στεκόταν πάνω από την πύλη του Μοναστηριού. Αυτό επανελήφθη πολλές φορές, ώσπου ξαναπαρουσιάστηκε η Παναγία στον Γέροντα Γαβριήλ και του λέει• πες στον ηγούμενο να παύσετε να με πειράζετε, διότι δεν ήρθα στο Μοναστήρι για να με φυλάτε σεις, αλλά ήρθα για να γίνω εγώ φύλακας και φρουρός σας και σ’ αυτήν και στην μέλλουσα ζωή• και όσοι θα ζήσουν με ευλάβεια και φόβο Θεού και δεν αμελούν στην απόκτηση των αρετών, και τελειώσουν την πρόσκαιρη ζωή τους σ’ αυτόν τον τόπο, ας έχουν θάρρος και να μη φοβούνται την κόλαση διότι αυτή τη χάρη ζήτησα από τον Θεό και Υιό μου και την πήρα• ως επιβεβαίωση των λόγων μου σας δίνω αυτό το σημείο, όσο βλέπετε την εικόνα μου στο Μοναστήρι σας, δεν θα λείψη απ’ το Όρος τούτο η χάρις και το έλεος του Υιού μου και Θεού, (ε’ 143).
Όταν τα άκουσε αυτά ο ασκητικός και θεοφόρος πατήρ Γαβριήλ έρχεται βιαστικά στο Μοναστήρι και τα αναφέρει στον ηγούμενο ο όποιος χάρηκε πολύ, συνάθροισε την αδελφότητα και διατάζει να κτισθή στην είσοδο της Μονής ειδικό παρεκκλήσιο για την φύλακα της Μονής θαυματουργόν Εικόνα. Απειρο είναι το πλήθος των προσκυνητών της, ιδιαίτερα τον Δεκαπενταύγουστο και τη Δευτέρα της Διακαινησίμου, οπότε λιτανεύεται και γιορτάζεται η ανάμνηση της ευρέσεως της με λειτουργία σε παρεκκλήσι της παραλίας, στο σημείο ακριβώς που την έβγαλε από τη θάλασσα ο Αγιος Γαβριήλ. Από τότε έχουν γίνει πάρα πολλά θαύματα• έχουν θεραπευθή δαιμονισμένοι κουτσοί, τυφλοί και κάθε άλλο είδος ασθενείας.