Πηγή : Χριστιανική Φοιτητική δράση
Όταν αγαπάς κάποιον, θέλεις να τον σκέφτεσαι, να μιλάς γι’ αυτόν, να είσαι μαζί του. Η ψυχή αγαπά τον Κύριο ως Πατέρα και Δημιουργό της και παρίσταται ενώπιόν Του με φόβο και αγάπη: με φόβο, γιατί είναι ο Κύριος∙ με αγάπη, γιατί η ψυχή Τον γνωρίζει ως Πατέρα γεμάτο έλεος και η Χάρη Του είναι γλυκύτερη από οτιδήποτε άλλο…
Ο Κύριος μας έδωσε εντολή να Τον αγαπάμε με όλη την καρδιά, με όλο το νου και με όλη την ψυχή μας. Αλλά χωρίς προσευχή, πώς είναι δυνατόν να αγαπάς; Γι’ αυτό ο νους και η καρδιά πρέπει να είναι πάντα ελεύθερα για προσευχή (όσιος Σιλουανός ο Αθωνίτης).
Η απόλυτη αναγκαιότητα της προσευχής φαίνεται από τη θέση που έχει στη ζωή του Κυρίου σε όλη τη διάρκεια της δημόσιας δράσης Του, αλλά και από τον απόστολο Παύλο, ο οποίος όταν αναφέρεται σ’ αυτήν χρησιμοποιεί εκφράσεις όπως «πάντοτε», «αδιαλείπτως», «εν παντί καιρώ νυκτός και ημέρας», τονίζοντας έτσι τον εξαιρετικό και καθοριστικό της ρόλο στη ζωή του ανθρώπου.
Διαβάζοντας κανείς τα παραπάνω, θα υποψιασθεί τουλάχιστον ότι η προσευχή δεν έχει διακοσμητικό και επιφανειακό ρόλο, αλλά είναι κάτι το βαθύτερο, ουσιαστικότερο και απαραίτητο στη ζωή κάθε Χριστιανού. Πώς όμως ο καθένας από εμάς θα μπορέσει να εφαρμόσει, αλλά και να βιώσει τους λόγους του Κυρίου και των αγίων μας;
Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας από τη μεγάλη τους πείρα σημειώνουν ότι η πνευματική ζωή είναι επιστήμη επιστημών και τέχνη τεχνών. Έτσι, λοιπόν, η προσευχή για να μην καταλήγει σε μια απρόσωπη, κουραστική και επιδερμική εμπειρία, αλλά να ‘ναι μια προσωπική, καρδιακή και αγαπητική ένωση με το Θεό, πρέπει να ασκείται με τις ανάλογες προϋποθέσεις:
Όσον αφορά το τι πρέπει να περιλαμβάνει η προσευχή, σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη των αγίων της Εκκλησίας μας, πρέπει να περιέχει ευχαριστία, δοξολογία, εξομολόγηση των αμαρτιών μας με συναίσθηση, και τέλος αναφορά των αιτημάτων μας προς το Θεό. Για να διευκολυνθούμε στην προσευχή υπάρχουν σε χριστιανικά βιβλιοπωλεία προσευχητάρια με ακολουθίες και προσευχές γραμμένες με την έμπνευση του Αγίου Πνεύματος από τους Πατέρες της Εκκλησίας.
Παράλληλα πάντως με τον παραπάνω τρόπο προσευχής, κάθε Χριστιανός θα βοηθεί πολύ στην προσευχή με την επίκληση του ονόματος του Χριστού, την γνωστή και ως ευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με».
Τα πλεονεκτήματα της ευχής είναι, πρώτον η καταπληκτική της δύναμη, λόγω της συνεχούς επίκλησης του ονόματος του Χριστού, δεύτερον ότι μπορεί εύκολα να μείνει συγκεντρωμένος ο νους στις λέξεις και να μην μετεωρίζεται, τρίτον επειδή είναι τόσο μικρή και πρακτική στην εξάσκησή της, μπορεί να λέγεται παντού, είτε όταν περπατάς στον δρόμο είτε όταν ξαπλώνεις, είτε όταν εργάζεσαι και τέταρτον ότι ζητάς οτιδήποτε είναι ωφέλιμο και εποικοδομητικό για την ψυχή σου, επειδή στη λέξη έλεος περιλαμβάνονται όλα τ’ αγαθά του Θεού.
Ένα συνηθισμένο ερώτημα των πιστών είναι γιατί δεν εισακούονται πολλές φορές οι προσευχές μας, μιας και ο ίδιος ο Χριστός έχει διακηρύξει «αιτείτε και δοθείσετε υμίν∙ ζητείτε και ευρήσετε∙ κρούετε και ανοιγήσεται υμίν». Φυσικά είναι απόλυτα ξεκάθαρο, ότι δεν υπάρχει περίπτωση ο Θεός να μην ενδιαφέρεται για οποιοδήποτε λόγο να μας ακούσει. Ο Χριστός είναι συνεχώς δίπλα μας και πάντα μας ακούει, αλλά πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν είναι το «τζίνι του Αλαντίν» για να μας κάνει τα χατίρια. Σαν παντογνώστης και πάνσοφος που είναι, φαίνεται μερικές φορές ότι δεν ανταποκρίνεται στα αιτήματά μας, πράγμα που μπορεί να συμβαίνει για τους εξής λόγους:
Όταν αγαπάς κάποιον, θέλεις να τον σκέφτεσαι, να μιλάς γι’ αυτόν, να είσαι μαζί του. Η ψυχή αγαπά τον Κύριο ως Πατέρα και Δημιουργό της και παρίσταται ενώπιόν Του με φόβο και αγάπη: με φόβο, γιατί είναι ο Κύριος∙ με αγάπη, γιατί η ψυχή Τον γνωρίζει ως Πατέρα γεμάτο έλεος και η Χάρη Του είναι γλυκύτερη από οτιδήποτε άλλο…
Ο Κύριος μας έδωσε εντολή να Τον αγαπάμε με όλη την καρδιά, με όλο το νου και με όλη την ψυχή μας. Αλλά χωρίς προσευχή, πώς είναι δυνατόν να αγαπάς; Γι’ αυτό ο νους και η καρδιά πρέπει να είναι πάντα ελεύθερα για προσευχή (όσιος Σιλουανός ο Αθωνίτης).
Η απόλυτη αναγκαιότητα της προσευχής φαίνεται από τη θέση που έχει στη ζωή του Κυρίου σε όλη τη διάρκεια της δημόσιας δράσης Του, αλλά και από τον απόστολο Παύλο, ο οποίος όταν αναφέρεται σ’ αυτήν χρησιμοποιεί εκφράσεις όπως «πάντοτε», «αδιαλείπτως», «εν παντί καιρώ νυκτός και ημέρας», τονίζοντας έτσι τον εξαιρετικό και καθοριστικό της ρόλο στη ζωή του ανθρώπου.
Διαβάζοντας κανείς τα παραπάνω, θα υποψιασθεί τουλάχιστον ότι η προσευχή δεν έχει διακοσμητικό και επιφανειακό ρόλο, αλλά είναι κάτι το βαθύτερο, ουσιαστικότερο και απαραίτητο στη ζωή κάθε Χριστιανού. Πώς όμως ο καθένας από εμάς θα μπορέσει να εφαρμόσει, αλλά και να βιώσει τους λόγους του Κυρίου και των αγίων μας;
Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας από τη μεγάλη τους πείρα σημειώνουν ότι η πνευματική ζωή είναι επιστήμη επιστημών και τέχνη τεχνών. Έτσι, λοιπόν, η προσευχή για να μην καταλήγει σε μια απρόσωπη, κουραστική και επιδερμική εμπειρία, αλλά να ‘ναι μια προσωπική, καρδιακή και αγαπητική ένωση με το Θεό, πρέπει να ασκείται με τις ανάλογες προϋποθέσεις:
- Να διατηρούμε σταθερή την ώρα της, ρυθμίζοντας το πρόγραμμά μας κατά τρόπο που να μη μας παρουσιάζονται εμπόδια κατά το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
- Να προσπαθούμε να αγωνιζόμαστε καθημερινά, να μην αποσπόμαστε από τις διάφορες μέριμνες, τα υλικά αγαθά, την ανθρωπαρέσκεια, και γενικότερα τη φιληδονία. Απαλλαγμένοι απ’ όλα, να προσηλωνόμαστε στην προσευχή. Για τον προσευχόμενο δεν υπάρχει τίποτε άλλο, εκτός απ’ το Θεό.
- Να έχουμε τακτική μυστηριακή ζωή (Θεία Κοινωνία, Εξομολόγηση).
- αγαπητική διάθεση προς το Θεό. Η αγάπη είναι το παν στην προσευχή∙ η προϋπόθεση και το τέλος της
- πίστη ότι ο Κύριος παρίσταται ενώπιόν μας
- επιμονή∙ δηλαδή χωρίς να απογοητευόμαστε αν δεν εκπληρωθεί το αίτημά μας ακριβώς όπως το θέλαμε και στον ποθητό χρόνο
- αποφυγή φανταστικών στοιχείων∙ δηλαδή χωρίς να περισπάται ο νους μας την ώρα της προσευχής από διάφορες σκέψεις και εικόνες, ακόμη και καλές∙ να προσέχουμε μόνο στα λόγια της προσευχής
- ταπείνωση και μετάνοια∙ δηλαδή διάθεση για αλλαγή ζωής και επίγνωση της αμαρτωλότητάς μας.
Όσον αφορά το τι πρέπει να περιλαμβάνει η προσευχή, σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη των αγίων της Εκκλησίας μας, πρέπει να περιέχει ευχαριστία, δοξολογία, εξομολόγηση των αμαρτιών μας με συναίσθηση, και τέλος αναφορά των αιτημάτων μας προς το Θεό. Για να διευκολυνθούμε στην προσευχή υπάρχουν σε χριστιανικά βιβλιοπωλεία προσευχητάρια με ακολουθίες και προσευχές γραμμένες με την έμπνευση του Αγίου Πνεύματος από τους Πατέρες της Εκκλησίας.
Παράλληλα πάντως με τον παραπάνω τρόπο προσευχής, κάθε Χριστιανός θα βοηθεί πολύ στην προσευχή με την επίκληση του ονόματος του Χριστού, την γνωστή και ως ευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με».
Τα πλεονεκτήματα της ευχής είναι, πρώτον η καταπληκτική της δύναμη, λόγω της συνεχούς επίκλησης του ονόματος του Χριστού, δεύτερον ότι μπορεί εύκολα να μείνει συγκεντρωμένος ο νους στις λέξεις και να μην μετεωρίζεται, τρίτον επειδή είναι τόσο μικρή και πρακτική στην εξάσκησή της, μπορεί να λέγεται παντού, είτε όταν περπατάς στον δρόμο είτε όταν ξαπλώνεις, είτε όταν εργάζεσαι και τέταρτον ότι ζητάς οτιδήποτε είναι ωφέλιμο και εποικοδομητικό για την ψυχή σου, επειδή στη λέξη έλεος περιλαμβάνονται όλα τ’ αγαθά του Θεού.
Ένα συνηθισμένο ερώτημα των πιστών είναι γιατί δεν εισακούονται πολλές φορές οι προσευχές μας, μιας και ο ίδιος ο Χριστός έχει διακηρύξει «αιτείτε και δοθείσετε υμίν∙ ζητείτε και ευρήσετε∙ κρούετε και ανοιγήσεται υμίν». Φυσικά είναι απόλυτα ξεκάθαρο, ότι δεν υπάρχει περίπτωση ο Θεός να μην ενδιαφέρεται για οποιοδήποτε λόγο να μας ακούσει. Ο Χριστός είναι συνεχώς δίπλα μας και πάντα μας ακούει, αλλά πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν είναι το «τζίνι του Αλαντίν» για να μας κάνει τα χατίρια. Σαν παντογνώστης και πάνσοφος που είναι, φαίνεται μερικές φορές ότι δεν ανταποκρίνεται στα αιτήματά μας, πράγμα που μπορεί να συμβαίνει για τους εξής λόγους:
- για να συνεχίσουμε να προσευχόμαστε, να μην επαναπαυόμαστε εύκολα και έτσι να προοδεύουμε πνευματικά,
- διότι δεν είμαστε έτοιμοι να δεχθούμε την εκπλήρωση του αιτήματός μας,
- γιατί πολλές φορές δε ζητούμε τα συμφέροντα για την ψυχή μας.