της Τρισεύγενης Καπράνου
Ηρωίδες του Μακεδονικού αγώνα: Σοφία Νάτση-Στρεμπενιώτη.Αδελφή του Βαγγέλη Νάτση που έμεινε στην ιστορία με το όνομα Στρεμπενιώτης,γιατί καταγόταν από το Στρέμπενο Φλώρινας. Τη βραδιά που παντρευόταν με τον καλό της,ήρθε κάποιος και ψιθύρισε στον Βαγγέλη, ότι ο αρχικομιτατζής Κύρτσε,επιτέθηκε στο Ράδος.
Ο Βαγγέλης άφησε το γάμο και έτρεξε σαν αστραπή. Σκότωσε τον Κύρτσε, επέστρεψε στην εκκλησία και πρόλαβε να φιλήσει τα στέφανα της αδερφής του.Δε χάρηκε το γάμο της.Γρήγορα έμεινε χήρα και έζησε με τον αδερφό της, αφού η γυναίκα του είχε πεθάνει νεότατη αφήνοντας τρία ορφανά: Την Μελπομένη,το Σπύρο και την Πέτρα.Η Σοφία τα μεγάλωσε σα μάνα τους.Τα παιδιά της Μελπομένης,Παντελής και Ευάγγελος Ρουφίδης,σεβάσμιοι γέροντες,αφηγήθηκαν στη συγγραφέα Αθηνά Κακουλή:"τη θεία τη Σόφια τη θυμόμαστε καλά.Μάνα δε χαρήκαμε.Σαν μάνα μας μεγάλωσε.Εξαίρετη γυναίκα,άξια νοικοκυρά. Έκανε ίσα με δέκα άντρες στον πόλεμο. Όταν οι εχθροί ήρθαν ένα βράδυ να κάψουν ζωντανό στο σπίτι τον παππού,πολέμησε ηρωικά και σώθηκαν με τη δική της αυτοάμυνα".Ο Γ.Μόδης αναφέρει:"Στις 4 Μαρτίου 1903, οι Βούλγαροι, έκαναν επίθεση στο σπίτι του καπετάν Βαγγέλη,για να τον εξοντώσουν.Ενώ πολεμούσε στην μπροστινή πλευρά του σπιτιού, οι Βούλγαροι κατόρθωσαν τα μεσάνυχτα να μεταφέρουν μία ξυλόσκαλα στην πίσω πλευρά και ανέβηκαν για να κάψουν τη στέγη. Η έξυπνη Σοφία το αντιλήφθηκε. Όμως,της είχαν τελειώσει τα βόλια.Άνοιξε τότε διάπλατα το παράθυρο και έριξε στα μάτια των κομιτατζίδων μια οκά κόκκινο,καυτερό πιπέρι και με δύναμη έσπρωξε μακριά τη σκάλα.Οι κομιτατζήδες ούρλιαζαν και έπεσαν από τη σκάλα. Έτσι,ο Βαγγέλης βρήκε καιρό, επωφελούμενος από τη σύγχυση τους και τους κυνήγησε μακριά από το χωριό".. Οι εγγονοί του καπετάν Βαγγέλη, μεταξύ άλλων αφηγούνται:"Όταν στις 14 Μαίου 1904,ο παππούς σκοτώθηκε στον Αετό η θεία Σοφία έτρεξε.Τόλμησε και έκλεψε το σώμα,από εκεί που το πέταξαν οι Βούλγαροι για να το φάνε τα σκυλιά.Το φορτώθηκε στην πλάτη της και το μετέφερε για να το θάψει στο χωριό,σύμφωνα με την πίστη και τα έθιμά τους. Προστάτεψε και παρηγόρησε και τη δεύτερη γυναίκα του παππού μας Θεοδότα, από την Καστοριά,μια θαυμάσια γυναίκα και την μικρή ετεροθαλή αδελφή μας,Ειρήνη. Όταν ο Παύλος Μελάς ήρθε στον τόπο μας, η θεία Σοφία έτρεξε να τον προϋπαντήσει. Τον οδήγησε στο δάσος της Νεγκοβάνης και τη Δροσοπηγή. Ήταν θαρραλέα και ορμητική, πολεμούσε κατά μέτωπο τους Βούλγαρους. Πόσες φορές την κυνήγησαν να την σκοτώσουν,τους ξέφευγε και ξημέρωνε στα χιόνια"...Η Ναταλία Μελά,παρέθεσε την επιστολή του Παύλου:"Στρέμπενον, Πέμπτη 16 Σεπτεμβρίου 1904.Εξυπνήσαμεν στις 9. Ήρθαν όλοι να μου ειπούν πόσο χάρηκαν το λόγο μου.Και ότι η ομιλία μου ήταν καλύτερη από 10 φόνους. Ήρθε και η χήρα του Βαγγέλη Στρεμπενιώτη ωραιότατη, γλυκυτάτη,ευγενεστάτη,με το κοριτσάκι της 5 ετών,την Ειρήνη. Ήταν απαγοητευμένη διπλά. Εκτός από τον άντρα της,εφόνευσαν χθες βράδυ τον αδελφό της διδάσκαλο,εις Μιλοβίτσιον.Ήλθεν μαζί με τη Σοφία,αδελφή του καπετάν Βαγγέλη.Γυναίκα θαρραλέα και τολμηρή.Η Σοφία μου εζήτησε μια χάρη.Να πάμε μαζί στον τάφο του καπετάν- Βαγγέλη. Αφού έδωσα μία λύρα εις την μικρή Ειρήνη, πήγαμε στον τάφο.Ήταν χωρίς σταυρό. Θα παραγγείλω μαρμάρινον. Θα απευθυνθώ εις το μοναστήρι. Έτσι θα κάνω το χρέος μου στον καπετάν Βαγγέλη.Θα ευχαριστήσω και τη Σόφια που συνεχίζει μέχρι τέλος τον αγώνα για την ελευθερία της μαρτυρικής πατρίδας μας"....[βιβλιογραφία:α)Γ.Μόδη:ο μακεδονικός Αγών και η νεώτερη μακεδονική ιστορία β)Αθηνάς Κακουλή: η Μακεδονίτισσα στο Θρύλο και στην ιστορία γ)Περιοδικό Ελληνίδων της Βόρειας Ελλάδας.δ)Ναταλία Μελά:Παύλος Μελάς.] Φωτογραφία της Σοφίας,δεν κατάφερα να βρω,ίσως δεν υπάρχει.Στη φωτό εικονίζεται ο καπετάν Βαγγέλης Στρεμπενιώτης με ένα γιό του και τη μικρή του κόρη Ειρήνη.
Ο Βαγγέλης άφησε το γάμο και έτρεξε σαν αστραπή. Σκότωσε τον Κύρτσε, επέστρεψε στην εκκλησία και πρόλαβε να φιλήσει τα στέφανα της αδερφής του.Δε χάρηκε το γάμο της.Γρήγορα έμεινε χήρα και έζησε με τον αδερφό της, αφού η γυναίκα του είχε πεθάνει νεότατη αφήνοντας τρία ορφανά: Την Μελπομένη,το Σπύρο και την Πέτρα.Η Σοφία τα μεγάλωσε σα μάνα τους.Τα παιδιά της Μελπομένης,Παντελής και Ευάγγελος Ρουφίδης,σεβάσμιοι γέροντες,αφηγήθηκαν στη συγγραφέα Αθηνά Κακουλή:"τη θεία τη Σόφια τη θυμόμαστε καλά.Μάνα δε χαρήκαμε.Σαν μάνα μας μεγάλωσε.Εξαίρετη γυναίκα,άξια νοικοκυρά. Έκανε ίσα με δέκα άντρες στον πόλεμο. Όταν οι εχθροί ήρθαν ένα βράδυ να κάψουν ζωντανό στο σπίτι τον παππού,πολέμησε ηρωικά και σώθηκαν με τη δική της αυτοάμυνα".Ο Γ.Μόδης αναφέρει:"Στις 4 Μαρτίου 1903, οι Βούλγαροι, έκαναν επίθεση στο σπίτι του καπετάν Βαγγέλη,για να τον εξοντώσουν.Ενώ πολεμούσε στην μπροστινή πλευρά του σπιτιού, οι Βούλγαροι κατόρθωσαν τα μεσάνυχτα να μεταφέρουν μία ξυλόσκαλα στην πίσω πλευρά και ανέβηκαν για να κάψουν τη στέγη. Η έξυπνη Σοφία το αντιλήφθηκε. Όμως,της είχαν τελειώσει τα βόλια.Άνοιξε τότε διάπλατα το παράθυρο και έριξε στα μάτια των κομιτατζίδων μια οκά κόκκινο,καυτερό πιπέρι και με δύναμη έσπρωξε μακριά τη σκάλα.Οι κομιτατζήδες ούρλιαζαν και έπεσαν από τη σκάλα. Έτσι,ο Βαγγέλης βρήκε καιρό, επωφελούμενος από τη σύγχυση τους και τους κυνήγησε μακριά από το χωριό".. Οι εγγονοί του καπετάν Βαγγέλη, μεταξύ άλλων αφηγούνται:"Όταν στις 14 Μαίου 1904,ο παππούς σκοτώθηκε στον Αετό η θεία Σοφία έτρεξε.Τόλμησε και έκλεψε το σώμα,από εκεί που το πέταξαν οι Βούλγαροι για να το φάνε τα σκυλιά.Το φορτώθηκε στην πλάτη της και το μετέφερε για να το θάψει στο χωριό,σύμφωνα με την πίστη και τα έθιμά τους. Προστάτεψε και παρηγόρησε και τη δεύτερη γυναίκα του παππού μας Θεοδότα, από την Καστοριά,μια θαυμάσια γυναίκα και την μικρή ετεροθαλή αδελφή μας,Ειρήνη. Όταν ο Παύλος Μελάς ήρθε στον τόπο μας, η θεία Σοφία έτρεξε να τον προϋπαντήσει. Τον οδήγησε στο δάσος της Νεγκοβάνης και τη Δροσοπηγή. Ήταν θαρραλέα και ορμητική, πολεμούσε κατά μέτωπο τους Βούλγαρους. Πόσες φορές την κυνήγησαν να την σκοτώσουν,τους ξέφευγε και ξημέρωνε στα χιόνια"...Η Ναταλία Μελά,παρέθεσε την επιστολή του Παύλου:"Στρέμπενον, Πέμπτη 16 Σεπτεμβρίου 1904.Εξυπνήσαμεν στις 9. Ήρθαν όλοι να μου ειπούν πόσο χάρηκαν το λόγο μου.Και ότι η ομιλία μου ήταν καλύτερη από 10 φόνους. Ήρθε και η χήρα του Βαγγέλη Στρεμπενιώτη ωραιότατη, γλυκυτάτη,ευγενεστάτη,με το κοριτσάκι της 5 ετών,την Ειρήνη. Ήταν απαγοητευμένη διπλά. Εκτός από τον άντρα της,εφόνευσαν χθες βράδυ τον αδελφό της διδάσκαλο,εις Μιλοβίτσιον.Ήλθεν μαζί με τη Σοφία,αδελφή του καπετάν Βαγγέλη.Γυναίκα θαρραλέα και τολμηρή.Η Σοφία μου εζήτησε μια χάρη.Να πάμε μαζί στον τάφο του καπετάν- Βαγγέλη. Αφού έδωσα μία λύρα εις την μικρή Ειρήνη, πήγαμε στον τάφο.Ήταν χωρίς σταυρό. Θα παραγγείλω μαρμάρινον. Θα απευθυνθώ εις το μοναστήρι. Έτσι θα κάνω το χρέος μου στον καπετάν Βαγγέλη.Θα ευχαριστήσω και τη Σόφια που συνεχίζει μέχρι τέλος τον αγώνα για την ελευθερία της μαρτυρικής πατρίδας μας"....[βιβλιογραφία:α)Γ.Μόδη:ο μακεδονικός Αγών και η νεώτερη μακεδονική ιστορία β)Αθηνάς Κακουλή: η Μακεδονίτισσα στο Θρύλο και στην ιστορία γ)Περιοδικό Ελληνίδων της Βόρειας Ελλάδας.δ)Ναταλία Μελά:Παύλος Μελάς.] Φωτογραφία της Σοφίας,δεν κατάφερα να βρω,ίσως δεν υπάρχει.Στη φωτό εικονίζεται ο καπετάν Βαγγέλης Στρεμπενιώτης με ένα γιό του και τη μικρή του κόρη Ειρήνη.