Είναι μια ευκαιρία να διαβάσουμε λίγα λόγια για τη ζωή και το έργο των δύο Θεσσαλονικέων αδελφών, οι οποίοι ανέδειξαν διαχρονικά την παγκόσμια σημασία ενός πολιτισμού που συνδυάζει τα διδάγματα των ελληνικών επιστημών, των τεχνών και των γραμμάτων με τις χριστιανικές αρχές της ορθοδοξίας μας!..
Πηγή : Βήμα Ορθοδοξίας
ΠΡΙΝ λίγα χρόνια, τον καιρό πού «έβραζε» το λεγόμενο «Σκοπιανό», ο γράφων είχε την ευκαιρία να συνομιλήση τηλεοπτικά με τον γνωστό Ιστορικό και Βαλκανιολόγο κ Γεώργιο Ντελόπουλο για ένα επίκαιρο θέμα, που είχε ως τίτλο: «ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΙΟΣ: ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ»! Ένα θέμα που συνεκίνησε πολύ κόσμο, μιας και τον καιρό εκείνο ορισμένοι σλαβικοί λαοί είχαν οικειοποιηθεί τους Έλληνες αδελφούς μοναχούς και μάλιστα έλεγαν πως γεννήθηκαν στην Βουλγαρία και όχι στην Θεσσαλονίκη!
Θαρρώ πως και οι αναγνώστες αυτού του βιβλίου θα ήθελαν να μάθουν την ιστορική αλήθεια, η οποία, σύμφωνα με τον εν λόγω ιστορικό, έχει ως εξής:
«Η ζωή και το έργο των δύο Θεσσαλονικέων αδελφών ανέδειξε διαχρονικά την παγκόσμια σημασία ενός πολιτισμού που συνδυάζει τα διδάγματα των ελληνικών επιστημών τεχνών και γραμμάτων με τις χριστιανικές αρχές της ορθοδοξίας του Βυζαντίου.
Είναι βασικά γνωστοί ως οι διδάσκαλοι και διαφωτιστές των Σλάβων, αφού για το ιεραποστολικό έργο τους στην Μοραβία τον 9ον αιώνα δημιούργησαν το σλαβικό αλφάβητο και διαμόρφωσαν τη λεγόμενη σήμερα παλαιοεκκλησιαστική σλαβική γλώσσα (Old Church Slavonic) στην οποία μετέφρασαν από τα ελληνικά την Αγία Γραφή, βασικά λειτουργικά κείμενα και το Νομοκάνονα (από το Βυζαντινό δίκαιο).
Ο εκχριστιανισμός των Σλάβων της Μοραβίας και η δημιουργία εκεί εκκλησίας και επισκοπής με την υποστήριξη του Πάπα της Ρώμης προσέκρουσε στην αντίδραση των Γερμανών καθολικών οι οποίοι κατόρθωσαν να εκδιώξουν μετά τον θάνατο των δύο αδελφών τους μαθητές τους και να επιβάλουν εκεί το καθολικό δόγμα. Ο σπόρος, όμως, του ελληνορθόδοξου πολιτισμού είχε πέσει σε καλό έδαφος και βλάστησε στη συνέχεια στα Βαλκάνια με κέντρο την Αχρίδα όπου οι μαθητές τους βρήκαν άσυλο με επικεφαλής τους τον Κλήμη ως άξιο διάδοχό τους. Εκεί μεταφράστηκαν τα βασικά κείμενα του μακραίωνα Βυζαντινού Ορθόδοξου πολιτισμού και εδραιώθηκε σταδιακά ο ελληνορθόδοξος πολιτισμός μέσω της Κυριλλομεθοδιανής παράδοσης, στη Σερβία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ρωσία από τον 9ον αιώνα μέχρι σήμερα.
Αναλύοντας αυτή την παράδοση μαζί με τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και του έργου τους συνειδητοποιούμε ότι η «ελληνικότητα» είναι η γενεσιουργός αιτία της παγκοσμιότητας κάθε πολιτισμικού και θρησκευτικού στοιχείου της.
Η βιογραφία τους που σώζεται ως «ΒΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ» (το κατά κόσμον όνομα του Κυρίλλου πριν γίνει μοναχός λίγο πριν αποβιώσει) και «ΒΙΟΣ ΜΕΘΟΔΙΟΥ» διασώθηκε σε παλαιοσλαβική μετάφραση του απολεσθέντος ελληνικού πρωτοτύπου και έχει πολιτιστικά την ίδια αξία για τον σλαβόφωνο κόσμο (Πολωνία, Τσεχοσλοβακία, Βουλγαρία, Σερβία, Ρωσία κλπ.) όσο τα έπη του Ομήρου για τον ελληνόφωνο και η «Αινειάδα» του Βιργιλίου για τον λατινόφωνο (Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία κλπ.).
Ως Μακεδόνες που διέδωσαν κατά τον Μεσαίωνα τον τότε ελληνικό πολιτισμό του Χριστιανικού Βυζαντίου σε Ανατολή και Δύση στέκονται ισάξια δίπλα στο εκπολιτισιτκό έργο του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Η μετάφραση των δύο βίων τους στα ελληνικά δείχνει ανάγλυφα την επιτυχημένη μεταφορά των αρετών της ελληνικής γλωσσικής σκέψης (Γραμματική, Σύνταξη, Ετυμολογία) και την «εμφύτευση» των συνακόλουθων πολιτιστικών δομών ενός πολιτισμού (του Βυζαντινού) που είχε κληρονομήσει τις Επιστήμες, Τέχνες, Γράμματα από τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.
Ο Πάπας της Ρώμης αποκάλεσε τους δύο Άγιους και ισαπόστολους αδελφούς «ουράνιους προστάτες της Ευρώπης».
Γέννημα και θρέμμα της Θεσσαλονίκης του 9ου αιώνα όπου ο πατέρας τους Λεόντιος ήταν δεύτερος άρχων στη στρατιωτική ιεραρχία της σπούδασαν στην Κωνσταντινούπολη ως γόνοι αριστοκρατικής οικογένειας μαζί με τον μετέπειτα αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ΄. Σπούδασαν τις επιστήμες της εποχής, Φιλοσοφία, Γεωμετρία, Αστρονομία, Μουσική και εισήλθαν στον κύκλο του Μεγάλου Πατριάρχη Φωτίου, για να υπηρετήσουν μετά ο μεν Κύριλλος ως καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης και ο Μεθόδιος ως διοικητής σλαβικής επαρχίας. Χαρακτηριστικό τους η ευρυμάθεια, γλωσσομάθεια, η θεολογική και φιλολογική κατάρτιση, η οποία μαζί με τις ηθικές χριστιανικές τους αρετές, τους ανέδειξε πρεσβευτές της τότε αυτοκρατορίας στους Άραβες, Χαζάρους, όπου εστάλησαν από τον αυτοκράτορα για να αντιμετωπίσουν σε μνημειώδεις συζητήσεις τους θρησκευτικούς και πολιτικούς αντιπάλους της αυτοκρατορίας. Συνέχεια του διπλωματικού τους έργου στην Ανατολή ήταν το κοσμοϊστορικό εκπολιτιστικό τους έργο μεταξύ των Σλάβων της Δύσης.
Όπλο τους από το ελληνικό πνευματικό οπλοστάσιο ήταν η γνώση της αρχαίας ελληνικής των Πατερικών κειμένων κυρίως του έργου του Γρηγορίου του Θεολόγου ώστε μέσω αυτών των ελληνικών κειμένων που υπηρετούσαν και υπηρετούν τον Χριστιανισμό να έχουμε χαρακτηριστικές αναφορές στους Βίους τους όπως: α) η αγωνία της μητέρας τους για τη σωστή αγωγή τους, β) η προσφορά της μισής περιουσίας από τον Κύριλλο σε διδάσκαλο της αρχαίας ελληνικής Γραμματικής σε ηλικία 14 ετών, γ) η χρήση των αρετών των πλατωνικών διαλόγων στην αντιμετώπιση των εικονομάχων, μουσουλμάνων, ιουδαϊστών, αιρετικών, και καθολικών αντιπάλων τους, δ) το χρονοδιάγραμμα για την αποπεράτωση της μετάφρασης των Ευαγγελίων ώστε αυτή να ολοκληρωθεί την 26η Οκτωβρίου εορτή του Αγίου Δημητρίου πολιούχου της γενέτειράς τους Θεσσαλονίκης, ε) η υπερήφανη απάντηση στους οψιμαθείς Άραβες ότι από εμάς τους Έλληνες ξεκίνησαν οι επιστήμες και οι τέχνες και ότι το μεγαλύτερο δώρο που θα μου κάνετε είναι να μου δώσετε τους Έλληνες αιχμαλώτους σας για να τους απελευθερώσω, στ) η πρόσκληση από τον Πάπα των Ελλήνων της Ρώμης για να παραστούν στην κηδεία του Κυρίλλου. Τέλος τα τελευταία του λόγια που θυμίζουν τον Απόστολο Παύλο (τον δρόμον τετέλεκα την πίστιν τετήρηκα) τα οποία δείχνουν ότι υπηρέτησε το οικουμενικό πνεύμα του χριστιανισμού χωρίς να κάνει διάκριση των ανθρώπων σε έθνη παρά μόνον σε πιστούς και μη πιστούς ή αιρετικούς λέγοντας:
«Από δω και μπρος δεν είμαι πια υπηρέτης του Αυτοκράτορα και κανενός άλλου στον παρόντα κόσμο, αλλά είμαι δούλος του Θεού του Παντοδύναμου και θα είμαι αιώνια» . «Ευλογητός ο Θεός μας που δε μας έδωσε θήραμα στα δόντια των αοράτων εχθρών μας» (μετάφραση από τα παλαιοσλαβικά στο Γ. Ντελόπουλος «Έλληνες και Σλάβοι», εκδόσεις Λιβάνη).
Και μόνον το γεγονός ότι το κυριλλικό αλφάβητο το βασισμένο στη μεγαλογράμματο ελληνική βυζαντινή γραφή απαντά σήμερα από την Αδριατική θάλασσα μέχρι τον Ειρηνικό Ωκεανό υπογραμμίζει την παγκοσμιότητα του Βίου και της Πολιτείας των δύο Ελλήνων Θεσσαλονικέων αδελφών, ζωντανών εκφραστών σε Ανατολή και Δύση του Βυζαντινού εμβλήματος του Δικέφαλου αετού».
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Γ. Ντελόπουλος, «Οι δύο Έλληνες που δίδαξαν το αλφάβητο στους Σλάβους» εφ. «Καθημερινή» 25-12-1981.
Α. Α. Ταχιάος, «Η Εθνικότητα του Κυρίλλου και Μεθοδίου κατά τας σλαβικάς πηγάς και μαρτυρίας», περ. “Cyrillomethodianum” έκδοση Ελλ. Ετ. Σλαβικών Μελετών, όπου διεξοδική βιβλιογραφία για την Κυριλλομεθοδιανή παράδοση στην Ελλάδα και το εξωτερικό