Oι αγγλικές αποικιοκρατικές δυνάμεις στην Κύπρο κατάφεραν να σκοτώσουν τον υπαρχηγό της Ε.Ο.Κ.Α, Γρηγόρη Αυξεντίου. Οι Άγγλοι κατακτητές έκαναν πολλές προσπάθειες για να τον συλλάβουν και τελικά τον επικήρυξαν με 5.000 λίρες. Ο Αυξεντίου έβρισκε τον τρόπο να ξεφεύγει. Λέγεται ότι μια φορά μεταμφιέστηκε σε καλόγερο και κέρασε τους Άγγλους διώκτες του χωρίς να τον αναγνωρίσουν.
Πηγή : διακόνημα
Μετά την επικήρυξή του κατέφυγε στην οροσειρά του Πενταδακτύλου και ηγήθηκε της πρώτης ορεινής ανταρτικής ομάδας στο Μαύρο Όρος, όπου ανέπτυξε πλούσια δράση. Από εκεί, στις 29 Νοεμβρίου 1955, κλήθηκε από το Διγενή στο αρχηγείο της ΕΟΚΑ στην περιοχή Σπηλιών. Στις 11 Δεκεμβρίου 1955 επέδειξε τις εξαίρετες στρατιωτικές του ικανότητες στην ιστορική μάχη των Σπηλιών, παρασύροντας δυο φάλαγγες των Άγγλων στρατιωτών, που ανηφόριζαν προς τα κρησφύγετα, να συγκρουστούν μεταξύ τους. Έδρασε με τα ψευδώνυμα Ζήδρος, Αίας, Άρης, Ρήγας, Ζώτος, Ανταίος και έγινε το φόβητρο των Άγγλων και ο θρύλος των συμπατριωτών του.
Το τέλος του ηρωικό, όπως και η ζωή του. Όταν μαθεύτηκε η κρυψώνα του σε μια σπηλιά κοντά στη Μονή Μαχαιρά στο όρος Τρόοδος, αγγλικά στρατεύματα θα καταφθάσουν προσπαθώντας να τον συλλάβουν. Ο Αυξεντίου ως άλλος Λεωνίδας θα φωνάξει το «Μολών λαβέ» στο κάλεσμα του Άγγλου αξιωματικού Μίντλετον να παραδοθεί και θα πέσει μαχόμενος μετά από πολύωρη μάχη. Από φόβο λαϊκών εκδηλώσεων οι Άγγλοι έθαψαν το καμένο σώμα του Αυξεντίου στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας, στο χώρο που είναι γνωστός σήμερα ως Φυλακισμένα Μνήματα.
Παρά το αίμα που χύθηκε και τους αγωνιστές που έδωσαν τη ζωή τους, ένας από τους οποίους ήταν και ο Γρηγόρης Αυξεντίου, ο στόχος της «Ένωσης» δεν επιτεύχθηκε. Με τις συμφωνίες του Λονδίνου και της Ζυρίχης η Κύπρος έγινε ανεξάρτητο κράτος την 1η Οκτωβρίου 1960.
Τα παλληκάρια της Κύπρου που έπεσαν μαχόμενα υπέρ βωμών και εστιών και υπέρ της γλυκύτατης ελευθερίας διεξήγαγαν τον ηρωικότερο, ευγενέστερο, αγνότερο και συγκινητικότερο αγώνα που έχει να παρουσιάσει η κυπριακή ιστορία, ίσως και η πανελλήνια και παγκόσμια ιστορία. Το παράδειγμά τους θα εμπνέει και θα διδάσκει πάντα τι εστί Έλληνας και ιδανικά