Η βοήθεια των Ιωασαφαίων κατά τη γερμανική Κατοχή
Ο π. Ιωάσαφ ο Θηβαίος, αδελφός της συνοδείας, γράφει στο Βιβλίο των Επισκεπτών:
Μαρτυρία και βεβαιωτικόν των πράξεων αυτών είναι το επισυναπτόμενον φωτοαντίγραφο, ειλημμένον εκ του πρωτοτύπου. Μεταξύ των φιλοξενηθέντων Αιχμαλώτων, συμπεριλαμβάνονται και οι κάτωθι:
Πηγή : εκκλησία online
Νεοζηλανδός Λοχαγός, 9234 Liet. W. B. Thomas.
Nef Dextra Boon. Rinaka N. Zealand.
John James Evans I/ Welch Rect. W. Corley 17 Outran Street,London.
John Coutts 2/N 2EF Gavill Peacoeh Bridge 102 Kingsway North York England
Crofter Edwars Barnes 18 Australia St. Woollahra N. S. W. Australia.
Jack H. Donald Sommerberry I Vivtoria Australia.
Edward Bates 143 Nanbynong Ro Ascot Vale Melbourne Australia.
Οι Γεροντάδες μου, φοβούμενοι τους πάντας, κατέστρεψαν ο,τι υπήρχε γραπτόν, αναφερόμενον στην ταυτόχρονη φιλοξενία αιχμαλώτων Συμμάχων και Γερμανών κατακτητών στην Καλύβη μας. Ένα μεγάλο διάστημα φιλοξενήσαμε και κρύψαμε μία τετράδα Βρετανών Αξιωματικών της RAF αιχμαλωτισθέντων στην Νήσο Σφακτηρία της Πύλου. Σε έναν από αυτούς ανήκουν τα γραπτά κάτωθι των Γερμανικών υπογραφών, στο βιβλίο επισκεπτών της Καλύβης μας. το δε σκίτσο είναι δικό μου. Ετούτο το φύλλο το έκοψα μετά προσοχής εκ του βιβλίου και το έκρυψα. Αντέγραψα δε πιστά τα αναγραφόμενα και τις υπογραφές των Γερμανών σε άλλη σελίδα, γιατί είχαν πυκνωθεί οι αιφνιδιαστικές επισκέψεις των Γερμανών στο σπίτι και η ανεύρεσις τέτοιων στοιχείων θα δημιουργούσε κακά και ολέθρια αποτελέσματα, εις βάρος και ημών και των κρυπτομένων αιχμαλώτων προ παντός των αδελφών μας Συσκητιωτών, οι οποίοι είχαν τελείαν άγνοιαν των συμβαινόντων περιστατικών μέσα στο σπίτι μας.
Ουδείς εγνώριζε ότι είχαμε αιχμαλώτους φυγάδας κρυμμένους. Ευτύχημα είναι ότι το φύλλο αυτό του βιβλίου των επισκεπτών το φωτογράφησα, γιατί τότε δεν υπήρχαν φωτοαντιγραφικά μηχανήματα, έτσι και διεσώθη το αντίγραφο μετά το χάσιμο του πρωτοτύπου. Μετά από 45 χρόνια το τοποθετώ στην θέση του, μαζί με άλλα συμπληρωματικά χαρτιά που αποδεικνύουν και πιστοποιούν λίγα εξ όσων προσέφερε η Καλύβη μας, το Άγιον Όρος και ο Μοναχισμός στα χρόνια της Κατοχής. Στην εγγραφή της παρούσης διευκρινίσεως ηναγκάσθν να σημειώσω τα παρόντα για να γνωρίζουν οι μεταγενέστεροι λίγα εκ των συμβεβηκότων στην Σκήτη μας και γιατί εστάλη το ανηρτημένο στην βιβλιοθήκη του Κυριακού ευχαριστήριο επίσημο γράμμα της Νεοζηλανδικής Κυβερνήσεως, διά τας παρασχεθείσας διευκολύνσεις στους Νεοζηλανδούς αιχμαλώτους Πολέμου.
Το ευχαριστήριο αυτό κανονικά δεν ανήκει στο Κυριακό, αλλά στην αδελφότητά μας, που ζήσαμε τόσες λαχτάρες και καρδιοχτύπια στο διάστημα αυτό, ενώ όμως προανέφερα ουδείς των Καυσοκαλυβιτών Πατέρων προσέφερε τίποτε, αφού δεν εγνώριζε ότι εμείς κρύβαμε αιχμαλώτους στο σπίτι. Τούτο το επληροφορήθησαν όταν αντιτορπιλικόν έφθασε για να παραλάβει τα οστά ενός εκ των αιχμαλώτων που απέθανε στα χέριαμας. Μία επίσκεψις 75 Γερμανών στρατιωτών στο σπίτι μας, η οποία εκράτησε πέντε ακριβώς ημέρες. Είχαν στήσει τις σκηνές του στον χώρο επάνω από την καμάρα. Από το πρωί μέχρι το εσπέρας τους είχαμε μέσα στο σπίτι. Που να τολμούσαμε να τους παρακαλέσουμε να φύγουν γιατί τα τρόφιμά μας ήταν λιγοστά. Δεν γνωρίζαμε και τον σκοπό αυτής της επισκέψεως.
Στο διάστημα αυτό οι Αιχμάλωτοι φυγάδες εκρύβοντο επάνω στην στέγη του σπιτιού και αθορύβως περίμεναν την αναχώρησί τους. Την Πέμπτη ημέρα από την άφιξη των Γερμανών τους εφυγάδευσα για την Λάυρα, όπου τους παρέλαβε ο μακαριστός Γέρων Παύλος Παυλίδης, ιατρός, κρύβοντάς τους μέσα στο Νοσοκομείο της Μονής, για περισσοτέραν προφύλαξιν. Συνέπεσε να φύγουν και οι Γερμανοί από την Σκήτη και να κατευθυνθούν στην Λαύρα. Από τα παράθυρα του Νοσοκομείου οι αιχμάλωτοι είδαν να ανέρχονται προς το Μοναστήρι οι Γερμανοί, τους μέτρησαν και υπέθεσαν ότι τους πήραν εκ των όπισθεν οπότε εσύρθησαν από τα αντερίσματα του κάστρου της Μονής, έφυγαν και το βράδι διανυχτέρευσαν μέσα σε μία τάφρο. Εκεί επλευρητώθησαν και μας επέστρεψαν πίσω ασθενείς. Ο ένας εξ αυτών δεν άνθεξε και απέθανε το βράδυ του Σταυρού, στις 15 Σεπτεμβρίου.
Οι Πατέρες, μετά την πολύωρον αγρυπνίαν εκοιμώντο και εγώ ετοίμασα τον τάφον, αφού έκαμα μόνος ανακομιδήν του Γέροντός μας παπα-Ιωάσαφ· στον τάφο αυτόν ετοποθετήσαμε με επιφυλάξεις τον θανόντα, δίχως να γίνουμε αντιληπτοί. Προηγουμένως ανέγνωσα την νεκρώσιμον ακολουθίαν, όπως η διάταξις αναφέρει σε εξόδιον ετεροδόξου. Οι συστρατιώτές του και συναιχμάλωτοί του έγραφαν την Ληξιαρχικήν πράξιν του θανάτου. Ουδείς αντελήφθη την ασθένειαν, τον θάνατον, η και την παραμονή του ακόμη, παρά μόνον ο μακαριστός ιατρός Γέρων Παυλίδης που τον καλέσαμε για τον ασθενή και κατ’ επανάληψιν ήλθε προθυμώτατα. Νομίζω πως αυτά που έγραψα είναι αρκετά. Άλλα περιστατικά του Πολέμου και της Κατοχής υπάρχουν πολλά. Δεν ανήκουν όμως στον χώρον αυτόν.
Ο γράψας και τοποθετήσας αυτά εδώ, Ιωάσαφ Ιερομόναχος, εκ της παρούσης αδελφότητος των Ιωασαφαίων.
Καυσοκαλύβια, Σεπτέμβριος 1986