Της Στέλλας Αναγνώστου Δάλλα
Στο τέλος κάθε Θείας Λειτουργίας ψάλλουμε:
«Είδομεν το Φώς το αληθινόν,
ελάβομεν Πνεύμα
επουράνιον,
εύρομεν Πίστιν
αληθή, αδιαίρετον Τριάδα προσκυνούντες.
Αύτη γάρ ημάς
έσωσεν».
Στο σημείο αυτό, σε κάθε Θεία Λειτουργία που βρισκόμαστε
μαζί, κοιταζόμαστε με τα παιδιά μου, και χαμογελούμε συνωμοτικά, σαν να
μοιραζόμαστε κάποιο κοινό μυστικό, ή καλύτερα, σαν να ομολογούμε ότι
επαναλαμβάνουμε από μέσα μας μια παληά γνωστή φράση που μας ενώνει.
Η συνήθεια αυτή ξεκίνησε από τότε που πήγαιναν στο Γυμνάσιο,
και προσπαθούσαν να μάθουν Αρχαία.
Πάντοτε μ’ άρεσε, τα παραδείγματα για την Γραμματική και το Συντακτικό,
να τα παίρνω από κείμενα της Πίστης μας.
Έχουμε πολύ ωραία κείμενα για να μάθει κανείς Ελληνικά, πολύ γλαφυρά και
στρωτά, και παράλληλα εξοικειώνεσαι και με τα ίδια τα κείμενα. Τα επενδύεις με αναμνήσεις, κι έτσι φθάνεις
να τ’ αγαπάς.
Αυτό το τροπάριο λοιπόν, το χρησιμοποιούσα όταν έφθαναν να
μάθουν για τον Αόριστο β΄, τον λεγόμενο «άσιγμο» Αόριστο, επειδή δεν έχει σίγμα
στον χαρακτήρα του θέματος, και μοιάζει λίγο με τον Παρατατικό. Οι τρείς Αόριστοι, είδομεν, ελάβομεν,
εύρομεν, είναι θαυμάσιο παράδειγμα της χρήσης του στην πράξη. Ποιητικά είναι και θαυμάσιος ύμνος, γιατί
αυξομοιώνεται ο αριθμός των συλλαβών στα ρήματα, και μαζί του πάλλονται και τα
συναισθήματα της ψυχής, χορεύοντας θαρρείς, μαζί με τον ήχο.
Οι τρείς αυτοί Αόριστοι, σαν Αόριστοι που είναι, δηλώνουν
ότι μια ενέργεια ολοκληρώθηκε στο παρελθόν, και τώρα πια έχει τελειώσει.
Πράγματι. Ουσιαστικά,
με την Θεία Κοινωνία, η Λειτουργία έχει ολοκληρωθεί. Όλοι οι σκοποί επιτεύχθηκαν, όμως εμείς,
έχουμε ακόμη ανάγκη να μιλήσουμε γι’ αυτούς.
Θέλουμε να πανηγυρίσουμε, να χωρέσουμε στις λέξεις το μεγαλείο που
ζήσαμε. Να περιγράψουμε την χαρά μας, να
την ψηλαφήσουμε, να την χορτάσουμε.
«Είδαμε με τα μάτια της ψυχής μας το Φως το αληθινό, προσλάβαμε
με την προσευχή μας, και με την Θεία Κοινωνία, το Άγιο Πνεύμα, το επουράνιο,
που κατέβηκε όμως, για μας. Βρήκαμε
αληθινή Πίστη, εκεί που πριν παραπατούσαμε, παραπαίαμε σε λογισμούς, νοητικά
σχήματα, αμφιβολίες. Η Πίστη, σταλμένη
από ψηλά, έρχεται και μας βρίσκει, δεν την βρίσκουμε μόνοι μας. Όμως, όταν μας επισκεφθεί, αναφωνούμε
θριαμβευτικά ότι την βρήκαμε πια, την έχουμε, έστω και για λίγο. Και πώς το δεχτήκαμε αυτό το δώρο της
πίστης; Προσκυνώντας την Αγία Τριάδα».
Σταματώ για λίγο σ’ αυτήν την Μετοχή Ενεστώτα που δείχνει
τρόπο. Πώς την βρήκαμε την Αληθινή
Πίστη; Με το να προσκυνούμε την Αγία
Τριάδα. Καθώς προσκυνούσαμε την Αγία
Τριάδα. Επειδή προσκυνούσαμε την Αγία
Τριάδα. Όλ’ αυτά μαζί. Μέσα στην Εκκλησία δοξάζεται η Αγία Τριάδα,
και μετά η Παναγία μας, και οι Άγιοι.
Στην Ορθοδοξία, κοινωνώντας, προσλαμβάνουμε αυτοδικαίως την Αγία
Τριάδα. Όπου ο Πατήρ, εκεί και ο Υιός,
εκεί και το Πνεύμα το Άγιο. Όποιος δεν
το πιστεύει αυτό, δεν είναι Ορθόδοξος.
Δεν έχει ΑΛΗΘΙΝΗ πίστη. Έχει
κάποιου είδους πίστη, αλλά όχι την Αληθινή.
Κι όπως δεν είναι πλήρης η πίστη του, χωλαίνει κι η χαρά του.
Έχετε προσέξει τον ήχο, πόσο χαρούμενος είναι; Σχεδόν χορευτικός. Μια χαρά ασυγκράτητη που γυρεύει να εκφραστεί
με όλους τους τρόπους.
«Αύτη γάρ ημάς έσωσεν».
Στο σημείο αυτό, κοιταζόμαστε πάλι με τα παιδιά, και
χαμογελούμε ακόμη πιο έκδηλα. Τολμούμε
και να ψιθυρίσουμε, προς μεγάλη απορία των διπλανών μας: «Γνωμικός Αόριστος!!!».
Το Συντακτικό, ονομάζει «Γνωμικό», τον Αόριστο που
χρησιμοποιείται, όχι για να δηλώσει ότι ένα γεγονός συνέβη στο παρελθόν, αλλά
ότι πάντα συνέβαινε νομοτελειακά, εξακολουθεί κατά τον ίδιο τρόπο να συμβαίνει
και σήμερα, και πάντα θα συμβαίνει, έτσι ακριβώς, έως της συντελείας του
αιώνος. Είναι κάτι που ισχύει γενικά και
απαρέκκλιτα, γι’ αυτό λέγεται σαν «γνωμικό».
Ποιο είναι εδώ το γνωμικό;
«Αύτη γάρ ημάς έσωσεν». «Η αγία
Τριάδα μας έσωζε στο παρελθόν, μας έσωσε και σήμερα, και πάντα θα μας σώζει. Γιατί αυτό κάνει η Αγία Τριάδα. Σώζει.
Δημιουργεί, συντηρεί και σώζει».
Δόξα τω Θεώ, για το τεράστιο αγαθό Του δώρο.
Και βέβαια, και πάλι ισχύει κι εδώ ο νόμος της
αποκλειστικότητας. Αν τονίσουμε με
έμφαση το «Αύτη», τότε ομολογούμε ταυτόχρονα, ότι μόνον η Αγία Τριάδα
σώζει. Οποιοσδήποτε άλλος δεν
σώζει. Κι όποιος θέλει να σωθεί, δεν
έχει άλλη επιλογή κι ελπίδα αληθινή, πέρα από την Αγία Τριάδα.
Σήμερα, που δεν είμαστε συχνά μαζί με τα παιδιά στη Θεία
Λειτουργία, κάτι τέτοιες μικρές «συνωμοσίες», όχι μόνον μας συνδέουν νοητά,
αλλά και μας δίνουν χαρά, σαν να δοκιμάζουμε μαζί το ίδιο γλυκό. Όπου Γής, εκείνην την ώρα χαμογελούμε όλοι,
και ψιθυρίζουμε τις ίδιες λέξεις. Όμως
δεν είναι αυτές που μας ενώνουν. Αυτό
που μας ένωσε, ήταν η Θεία Κοινωνία που λάβαμε λίγο πρίν. Το σώμα και το αίμα του Κυρίου μας, που μας
χάρισε και το Φώς το αληθινό, και το Πνεύμα το επουράνιο, και την αληθινή
Πίστη, μαζί με την προσκύνηση της Αγίας Τριάδος.