Του πρ. Γεωργ. Κουγιουμτζόγλου
Οι τέσσερις Ευαγγελιστές συμβολίζονται με τέσσερα ζώα, διότι θεωρήθηκε ότι σ’ αυτούς αναφέρεται η προφητεία του προφήτου Ιεζεκιήλ (α’, 5-14). Σύμφωνα μ’ αυτή ο Προφήτης είδε τον Θεό να κάθεται στο χερουβικό θρόνο και τις Αγγελικές δυνάμεις με μορφή τεσσάρων ζώων (ανθρώπου, λέοντος, μόσχου και αετού) να ψάλλουν: «Άγιος, άγιος, άγιος Κύριος Σαβαώθ’ πλήρης ο ουρανός και η γη της δόξης σου».
Η ερμηνεία της αλληγορίας αυτής από τους Πατέρες που ασχολήθηκαν με την αντιστοιχία των Προσώπων, δεν είχε πάντοτε την ίδια εφαρμογή. Τελικά έγινε αποδεκτή σ’ Ανατολή και Δύση η ερμηνεία του Αγίου Ιερωνύμου, όπως αναπτύσσεται στη συνέχεια.
Η ερμηνεία της αλληγορίας αυτής από τους Πατέρες που ασχολήθηκαν με την αντιστοιχία των Προσώπων, δεν είχε πάντοτε την ίδια εφαρμογή. Τελικά έγινε αποδεκτή σ’ Ανατολή και Δύση η ερμηνεία του Αγίου Ιερωνύμου, όπως αναπτύσσεται στη συνέχεια.
Ο πρώτος Ευαγγελιστής, όπου αγιογραφείται, παρουσιάζεται να έχει πλησίον του μία ανθρώπινη μορφή (άνθρωπος, ο βασιλιάς της δημιουργίας) το πρώτο από τα συμβολικά ζώα του Ιεζεκιήλ. Ο συμβολισμός αυτός αναφέρεται στο Ματθαίο, διότι το Ευαγγέλιό του αρχίζει από την κατά σάρκα γενεαλογία του Ιησού Χριστού.
Μάρκος (μαθητής του Απ. Πέτρου, 25 Απριλίου).
Ο Ευαγγελιστής αυτός συμβολίζεται και αγιογραφείται με λέοντα (το βασιλιά των ζώων), το δεύτερο από τα ζώα της προφητείας. Ο συμβολισμός αυτός αναφέρεται στο Μάρκο, είτε διότι το Ευαγγέλιό του αρχίζει με τη διαβίωση του Προδρόμου Ιωάννου στις ερήμους, όπου ζουν οι λέοντες, είτε διότι κύριο χαρακτηριστικό του Ευαγγελίου του είναι η βασιλεία του Χριστού καθώς και το ζώο αυτό είναι βασιλικό.
Λουκάς (μαθητής του Απ. Παύλου, 18 Οκτωβρίου).
Το τρίτο από τα συμβολικά ζώα ο βους (ο βασιλιάς των κατοικίδιων ζώων), αποδίδεται στον Ευαγγελιστή Λουκά και μ’ αυτό συμβολίζεται. Ο συμβολισμός αυτός αναφέρεται στο Λουκά, επειδή το Ευαγγέλιό του αρχίζει από τη λατρεία του παλαιού νόμου, κατά την όποια τα θυσιαζόμενα ζώα ήσαν συνήθως βόδια.
Ιωάννης (εκ των Δώδεκα, 8 Μαΐου).
Ο υψιπετής αυτός Ευαγγελιστής δεν μπορούσε παρά μόνο να συμβολιστεί με τον αετό (το βασιλιά των πτηνών). Ο συμβολισμός αυτός αναφέρεται στον Ιωάννη, διότι θεολόγησε υψηλά την απερίγραπτη αιώνια γέννηση του Υιού καί Λόγου του Θεού, ένεκα του οποίου επονομάστηκε και Θεολόγος.
Από το βιβλίο «Λατρευτικό Εγχειρίδιο»