Πρωτ. π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα
Στην χορεία των αγίων υπάρχουν και εκείνοι οι άγιοι που έχουν το χάρισμα των ιαμάτων, θεραπεύουν, δηλαδή, σωματικές ασθένειες και ο κόσμος προστρέχει σε αυτούς. Στις Ενορίες ή στα Μοναστήρια, που έχουν τέτοια φήμη, παρατηρείται κοσμοσυρροή. Βέβαια, δεν το κατηγορεί κανείς αυτό, αφού είναι φυσικό ο άρρωστος να τρέχει στο νοσοκομείο και είναι ευχάριστο το να καταφεύγουν οι άνθρωποι στην Εκκλησία, η Οποία είναι Θεραπευτήριο ψυχών και σωμάτων. Ήθελα όμως να μου επιτραπή να τονίσω μερικά βασικά σημεία που έχουν σχέση με το θέμα αυτό, αλλά και με την πνευματική ζωή γενικότερα.
Πρώτον: Πράγματι υπάρχουν άγιοι που έχουν το χάρισμα της θεραπείας σωματικών ασθενειών. Και σήμερα, όπως και παλαιότερα, γίνονται θαύματα, αφού ο Χριστός είναι πάντα ο ίδιος και θαυματουργεί δια των Αγίων Του. “Θαυμαστός ο Θεός εν τοις Αγίοις Αυτού”.
Δεύτερον: Οι σωματικές θεραπίες δεν είναι το μέγιστο χάρισμα ούτε το μέγιστο θαύμα, αλλά ούτε και το ζητούμενο στην ζωή. Οι Άγιοι δεν επιδιώκουν να δουν κάποιο θαύμα στην ζωή τους, αλλά προσπαθούν να ζουν “εν μετανοία”. Σκοπός της ζωής μας είναι η θέωση, η κοινωνία δηλαδή με τον Θεό, που αποκτάται με την μετάνοια και την εφαρμογή των εντολών του Χριστού.
Τρίτον: Τα μεγαλύτερα, τα “κρείττονα” χαρίσματα είναι της αγάπης, της μετανοίας και της θεολογίας.
“Ζηλούται δε τα χαρίσματα τα κρείττονα και ετι καθ’ υπερβολήν οδόν υμίν δείκνυμι? εάν ταις γλώσσαις των ανθρώπων λαλώ και των αγγέλων αγάπην δε μη έχω γέγονα χαλκός ηχών ή κύμβαλον αλαλάζον” (Απ. Παύλος).
“Εκείνος που αξιώθηκε να δη τον εαυτό του και να εννοήση την πνευματική του φτώχεια (δηλαδή με την χάρη του Θεού και την βαθειά του μετάνοια έχει αποκτήσει αυτογνωσία), είναι μεγαλύτερος από εκείνον που αξιώθηκε να αναστήση νεκρούς ή να δη τους αγγέλους” (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος).
Η θεολογία στην ζωή και διδασκαλία της Ορθοδόξου Εκκλησίας ταυτίζεται με την θεοπτία. Θεολόγος είναι αυτός που είδε τον Θεό, μπορεί να ομιλή γι’ Αυτόν και ξέρει να προσεύχεται αληθινά. “Αν είσαι θεολόγος τότε ξέρεις να προσεύχεσαι αληθινά και εάν ξέρης να προσεύχεσαι αληθινά τότε είσαι θεολόγος”. (Όσιος Νείλος ο ασκητής). Θεολόγος είναι αυτός που έχει διάκριση, που είναι σε θέση να διακρίνη το κτιστό από το άκτιστο, το θεϊκό από το δαιμονικό και μπορεί να θεραπεύη την ψυχή. Άλλωστε η πνευματική υγεία, που είναι και το ζητούμενο, έχει άμεση σχέση με την σωματική υγεία, αφού πολλές σωματικές αρρώστειες έχουν σαν αιτία τους ψυχικές ανωμαλίες. Π.χ. δεν συμπαθείς κάποιον και σου ποναει το στομάχι (τις περισσότερες φορές, άλλωστε, πονάει όχι εξ’ αιτίας αυτών που τρώμε, αλλά εξ αιτίας αυτών που μας τρώνε), ή έχεις λογισμούς και υποψίες εναντίον κάποιου και υποφέρεις από πονοκεφάλους.
Η Ορθόδοξη θεολογία δεν έχει να κάνη με εγκεφαλικές διεργασίες και στοχασμούς, αλλά σχετίζεται, πρωτίστως και κυρίως, με την καρδιά, την πνευματική καρδιά, που είναι ο χώρος στον οποίον αποκαλύπτεται ο Θεός. Αληθινοί θεολόγοι είναι όσοι βιώνουν τον Θεό και έχουν νικήσει, έχουν υπερβεί τον θάνατο στα όρια της προσωπικής τους ζωής. Ένας τέτοιος Άγιος, Θεολόγος και Πατήρ της Εκκλησίας μας είναι και ο Άγιος Ιερόθεος, Επίσκοπος Αθηνών, μαθητής του Αποστόλου Παύλου και διδάσκαλος του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου. Είναι, όπως τονίζεται και στο “Απολυτίκιό” του, υποφήτης της ακριβούς θεολογίας, δηλαδή μέγας θεολόγος και ερμηνευτής των θεολόγων, καθώς και μεγάλος υμνολόγος, αφού στην Κοίμηση της Θεοτόκου ήταν παρών και ανέπεμπε ύμνους προς την Παναγία. “Ήτον έξαρχος μετά τους Αποστόλους των θείων υμνωδιών, όλος εκδημών, όλος εξιστάμενος εαυτού, και την προς τα υμνούμενα κοινωνίαν πάσχων? διό και από όλους όσοι τον ήκουον και τον έβλεπον και τον ήξευρον πρότερον και δεν τον ήξευρον, εκρίνετο ότι είναι θεόληπτος και θείος υμνολόγος” (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης).
Γνήσιος μαθητής του Αποστόλου των εθνών έπαθε και έμαθε τα θεία. Αφού απαρνήθηκε τα είδωλα, βίωσε την μετάνοια και την αληθινή αγάπη και έφθασε στην θεωρία του Θεού, που ταυτίζεται με την θεολογία, γι’ αυτό και ο λόγος του έχει ζωντάνια και αμεσότητα, είναι πραγματική μυσταγωγία. “Ώφθης θεολογίας αληθούς υποφήτης, δι’ ής μυσταγωγούμεθα πάτερ τα κρείττονα.
Αυτό που έχει ανάγκη σήμερα ο κόσμος, κουρασμένος από τα κενά λόγια, είναι όχι οι στοχασμοί και οι αποστεωμένοι εγκεφαλικοί λόγοι, αλλά ο ζωντανός θεολογικός λόγος, ο οποίος προσφέρει αληθινή παράκληση, επειδή δεν προκαλεί, αλλά παρακαλεί, δηλαδή παρηγορεί την καρδιά. Και αυτό, διότι δεν είναι λόγος κενός, αλλά καινός που καινοποιεί, αναγεννά και ζωοποιεί. Προσφέρει νόημα ζωής, αγάπη για την πραγματική ζωή, όχι απλώς για την βιολογική ύπαρξη, αφού άλλο ζωή και άλλο βιολογική ύπαρξη, άλλο βίος και άλλο πολιτεία και αληθινή βιοτή, δηλαδή, ζωή “εν τω Θεώ”.
Ο Απόστολος Παύλος προτρέπει να επιδιώκουμε να αποκτήσουμε τα χαρίσματα τα “κρείττονα”, δηλαδή την αγάπη, την μετάνοια και την θεολογία. Ο υποφήτης της ακριβούς θεολογίας, Άγιος Ιερόθεος, μυσταγωγεί και μυεί στα κρείττονα. Η συνεχής ενασχόληση μόνο με τα ελάσσονα μήπως φανερώνει πνευματική φτώχεια και ρηχότητα;