ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ–
του Πρωτοπρεσβύτερου Στυλιανού Ανανιάδη
Η γονατιστή. Έτσι είναι γνωστή στον πολύ λαό η μεγάλη και επίσημη της Εκκλησίας μας ημέρα η Πεντηκοστή. Και τούτο, γιατί στον Εσπερινό της Δευτέρας του Αγίου Πνεύματος που ψάλλεται αμέσως μετά την Θεία Λειτουργία της Κυριακής, μας καλεί όλους ο ιερεύς από το Ιερό Βήμα να προσευχηθούμε στην Αγία Τριάδα, κλίναντες γόνατα.
Να προσευχηθούμε δηλαδή γονατιστοί στον Τριαδικό μας Θεό και διαβάζονται
τότε από τον ιερέα τρείς ευχές σύμφωνα και με τη διδασκαλία της Εκκλησίας μας
για τον Τριαδικό Θεό. Αλλά τι ζητάμε με αυτές τις τρεις ευχές της γονυκλισίας;
Αν θα θέλαμε με λίγα απλά λόγια να δώσουμε μια σύντομη περίληψη αυτών των
ευχών θα λέγαμε τα εξής:
Πρώτα πρώτα ομολογούμε μπροστά στο Θεό ότι είμαστε άνθρωποι αμαρτωλοί και
έχουμε ανάγκη από το έλεος του Θεού, δηλαδή τη ευσπλαχνία και τη φιλανθρωπία
του. Του λέμε με ειλικρίνεια και συντριβή ότι αμαρτήσαμε και να μη μας
περιφρονήσει. Να μη θυμηθεί τις αμαρτίες που έχουμε διαπράξει, τις φανερές και
αφανείς στη νεότητά μας από άγνοια και μέχρι τώρα. Τον παρακαλούμε ακόμα να μας
προστατεύει και κατά τη γεροντική μας ηλικία, τότε που οι δυνάμεις μας,
σωματικές και πνευματικές μας εγκαταλείπουν. Αυτό πρώτο. Του ζητάμε
συγκεκριμένα πνευματικά δώρα: Πνεύμα σοφίας, πνεύμα συνέσεως, πνεύμα
σταθερότητας στην πνευματική μας ζωή. Είναι αυτά που έχουν άμεση σχέση με τη
μεγάλη γιορτή της Πεντηκοστής, που είναι η αστείρευτη πηγή όλων των θείων
δωρεών.
Τέλος παρακαλούμε το Θεό για τους κεκοιμημένους.
Σ’ αυτούς κυρίως είναι αφιερωμένη η τρίτη ευχή και είναι η εκτενέστερη. Δεν
γνωρίζουμε ίσως πώς έφυγαν από αυτή τη ζωή. Έφυγαν με πραγματική μετάνοια και
πλούσιους καρπούς πνευματικής ζωής; Ή έφυγαν με ελλείψεις και αδυναμίες, με
ελαττώματα και κακίες; Γι’ αυτά τα αγαπητά μας πρόσωπα παρακαλούμε την Παναγία
Τριάδα να φανεί ίλεως σε ό,τι επλημμέλησαν και να κατατάξει τα πνεύματα αυτών
και τα ονόματά τους εν βίβλω ζωής, εν κόλποις Αβραάμ, Ισαάκ και Ιακώβ, εν χώρα
ζώντων, εις βασιλείαν ουρανόν, εν παραδείσου τρυφή.
Ομολογούμε δηλαδή και διακυρήττουμε ότι δια τους εν μετανοία εκδημήσαντας
ουκ έστι θάνατος, αλλά μετάστασης από τον λυπηρότερον επί τα χρηστότερα και
θυμηδέστερα και ανάπαυσις και χαρά. Πόσο μεγάλο καθήκον μας υπενθυμίζουν
πράγματι οι ευχές της γονυκλησίας της Πεντηκοστής που είναι αφιερωμένες στους
προσφιλείς κεκοιμημένους μας, αλλά και πόσο πρέπει να προσευχόμαστε για τους
προσφιλείς μας οι οποίοι έφυγαν ενωρίτερα από εμάς για τον ουρανό. Να
προσευχόμαστε στις κατ’ ιδίαν ατομικές μας προσευχές. Να προσευχόμαστε και κατά
την προσφορά της φρικωδεστάτης θυσίας της Θείας Ευχαριστίας ώστε να λαμβάνουν
άνεση και αναψυχή οι ψυχές των κεκοιμημένων μας. Είναι χρέος και καθήκον μας.
Μας το υπενθυμίζει και η γονυκλινείς ικεσία της Πεντηκοστής. Με αυτοσυγκέντρωση
λοιπόν, με πίστη, με ελπίδα και συντριβή, ας συνοδεύουμε έτσι προσεκτικά τα
θεόπνευστα λόγια των ευχών. Αλλά ποιο είναι το νόημα και τι φανερώνει η
γονυκλησία; Είναι ευλαβική στάση την ώρα της προσευχής, που φανερώνει
ταπείνωση, μετάνοια, συντριβή μπροστά στο Θεό. Και ο ίδιος ο Κύριος προσευχόταν
γονατιστός διότι όπως αναγράφεται στη Γραφή «Θεις τα γόνατα προσηύχετο.
