Μία μορφή σχεδόν ανεπανάληπτη και κορυφαία υπήρξε ο εθναπόστολος Κοσμάς ο Αιτωλός που έζησε στα χρόνια της Τουρκικής σκλαβιάς.Ταπεινός καλόγερος στην εξωτερική του εμφάνιση ο πατροΚοσμάς ,φλογερός όμως στην ψυχή και αδούλωτος στο φρόνημα ξεπετάχθηκε μέσα από τα σπλάχνα του λαού μας στην κατάλληλη στιγμή με γονιμοποιοημένη τη σκέψη από το ασκητικό ιδεώδες της Ορθοδοξίας μας.!!
Απόσπασμα από το βιβλίο του Μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κυρού Χριστοδούλου.Κυκλοφορεί σε λίγο σε όλα τα χριστιανικά βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Χρυσοπηγή.
Με αλύγιστη δύναμη ψυχής με αγάπη στον Χριστό και στην Ελλάδα και με τέσσερις κατά σειράν περιοδείες στην τότε Ελλάδα έσπειρε αυτός ο φτωχός και καταφρονεμένος Άγιος της πίστεώς μας το σπόρο της Λευτεριάς,τόσο της πνευματικής από τα νύχια της αμαρτίας όσο και της Εθνικής από το πέλμα του Τυράννου μέσα στις καρδιές των ραγιάδων.Στ,αλήθεια δεν υπάρχει στο στερέωμα εκείνης της εποχής άλλο πνευματικό αστέρι με τέτοια λάμψη και τέτεοια προσφορά στο λαό μας από τον ΠατροΚοσμά.