Υπάρχει μια ενδιαφέρουσα ιστορία στον Βίο του στάρετς Ναζάριου. Ταξίδευε κάποτε ο στάρετς με τον μαθητή του και τη μικρή άμαξα που την έσερνε το άλογό τους και έφτασαν ένα Σάββατο σε κάποιο χωριό, όπου έπρεπε να καταλύσουν γιατί ήταν ήδη αργά. Ζήτησαν να φιλοξενηθούν από τον ιερέα του χωριού.
Ο ιερέας υποδέχτηκε τους ταξιδιώτες με χαρά και αφού συζήτησε με τον π. Ναζάριο τον εκτίμησε πάρα πολύ. Όταν έφτασε η ώρα που αρχίζει η ολονύκτια αγρυπνία της Κυριακής, ο π. Ναζάριος παρατήρησε ότι ο ιερέας δεν προετοιμαζόταν να κάνει την αγρυπνία και τον ρώτησε:
-Παππούλη, την Κυριακή το πρωΐ θα διαβάσεις την ακολουθία της αγρυπνίας;
Ο π. Ναζάριος παρατήρησε στον ιερέα ότι αυτό ήταν μεγάλο λάθος και μια απάτη του εχθρού της σωτηρίας μας. Και συνέχισε:
-Αν οι ενορίτες σου δεν εκπληρώνουν τη σπουδαιότερη υποχρέωσή τους, εσύ, που είσαι ο εφημέριος, οφείλεις να εκπληρώνεις τις υποχρεώσεις σου ανελλιπώς. Η εκκλησία του Θεού δεν πρέπει ποτέ να μένει άδεια. Από τότε που η εκκλησία εγκαινιάστηκε, μέσα στο θυσιαστήριο του Κυρίου υπάρχει ένας φύλακας άγγελος. Ακόμα κι αν οι ενορίτες σου δεν έρχονται στις λειτουργίες που κάνεις, η εκκλησία θα είναι πάντα γεμάτη απ’ τους αγγέλους –φύλακες των ψυχών τους.
Γιατί σε κάθε θεία λειτουργία οι άγγελοι του Θεού, με τη φλογερή αγάπη τους προς το Θεό, είναι οι πρώτοι που συνεορτάζουν και συμμετέχουν με ύμνους ευχαριστίας. Εκείνοι θα γεμίζουν την εκκλησία σου όταν θα λειτουργείς. Αν εσύ ο ίδιος εκπληρώνεις με ζήλο τις υποχρεώσεις σου για τη σωτηρία της ψυχής σου κι αν προσεύχεσαι για το ποίμνιό σου, ώστε ο Κύριος να θερμάνει τις καρδιές τους να μετανοήσουν και να προσεύχονται, τότε ο Κύριος, χάρη των προσευχών σου, θα προστάξει τους φύλακες αγγέλους του να πλησιάσουν τις ψυχές τους, να τους διεγείρουν σε προσευχή και να τους ενσταλάζουν ζήλο για τη θεία λειτουργία που κάνεις στην εκκλησία, εκεί που προσφέρεις γι’ αυτούς τη θυσία του ελέους μπροστά στον Κύριο κατά τη θεία ευχαριστία.
Βαθύτατα συγκινημένος από τα συνετά λόγια του π. Ναζάριου, ο ιερέας απάντησε:
-Γέροντα, βοήθησέ με και καθοδήγησέ με. Θα προσπαθήσω να κάνω ό, τι με συμβουλέψεις.
Ο π. Ναζάριος απάντησε:
-Πολύ καλά. Ας πάμε τώρα στο ναό του Θεού. Δώσε εντολή να χτυπήσουν την καμπάνα και στον αναγνώστη να ετοιμαστεί για την ολονύκτια αγρυπνία.
Η καμπάνα χτύπησε για την αγρυπνία και η ακολουθία άρχισε. Πραγματικά, στην αρχή δεν ήταν κανένας στην εκκλησία. Λίγο αργότερα μαζεύτηκαν περίπου δέκα ηλικιωμένοι άντρες και γυναίκες. Ο π. Ναζάριος διάβασε τον εξάψαλμο και ο μαθητής του π. Ιλαρίων τα καθίσματα. Μετά την ανάγνωση του Ευαγγελίου το τοποθέτησαν στη μέση της εκκλησίας και ο π. Ναζάριος με τον π. Ιλαρίωνα πήγαν να το προσκυνήσουν και να το ασπαστούν.
Δεν έκαναν το ίδιο όμως και οι άλλοι εκκλησιαζόμενοι, γιατί δεν ήξεραν. Ο Γέροντας τους πλησίασε και τους εξήγησε για τον αγιασμό που παίρνει κανείς αυτή τη στιγμή με την προσκύνηση του Αγίου Ευαγγελίου. Και οι ηλικιωμένοι άνθρωποι πλησίασαν, ασπάστηκαν το Ευαγγέλιο και ευχαρίστησαν το Γέροντα.
Ο π. Ναζάριος μίλησε μαζί τους και τους συμβούλεψε να πουν και στους άλλους που έμειναν στα σπίτια τους και στους γείτονές τους πόσο ωφέλιμο ψυχικά είναι να συμμετέχουν στη θεία λειτουργία και να αγιάζονται με την προσκύνηση και τον ασπασμό του ιερού ευαγγελίου και των αγίων εικόνων της εκκλησίας.
Ο ναός είναι το δεύτερο, το ουράνιο σπίτι μας –ουσιαστικά το πρώτο σπίτι μας, μιας και το επίγειο θα φθαρεί και θα μας πει γρήγορα αντίο∙ αν δεν του πούμε πρώτοι εμείς αντίο…
Δεν προσφέρουμε τώρα πλέον θυσίες υλικές, όπως το παλαιό Ισραήλ: αρνιά και τράγους και βόδια και άλλα τετράποδα ή δίποδα. Εκεί είχαν τα πρωτεία οι πλούσιοι, καθώς λέει ο Μ. Βασίλειος. Προσφέρουμε ένα κομμάτι από μας, τη θυσία της καρδιάς, τη δοξολογία, την αίνεση («θυσίαν αινέσεως») η οποία, κατά τον ίδιο άγιο, είναι «μυρίων ολοκαυτωμάτων προτιμότερη».
Δύο σημαντικά συμπεράσματα βγαίνουν από την ιστορία με τον αββά Ναζάριο:
α. –Οι φύλακες άγγελοι των χριστιανών δεν είναι αναγκαστικά πάντοτε μαζί μας! Φεύγουν από κοντά μας όταν στο ναό τελείται μια ακολουθία, από την οποία αδικαιολόγητα λείπουμε. Ίσως απ’ αυτό κάνει να υποθέσουμε ότι οι φύλακες άγγελοι του απόντος ποιμνίου του ήταν αυτοί που απάντησαν ‘και τω πνεύματί σου’ όταν στο ναό κατά την εκφώνηση ήταν παρών μόνο ο άγιος Σπυρίδων και ο νεωκόρος.
Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής επιβεβαιώνει τα λόγια του αββά Ναζάριου, λέγοντας:
«Κάθε Χριστιανός πρέπει να περνάει τον καιρό του μέσα στην αγία Εκκλησία του Θεού και να μη λείπει ποτέ από την αγία σύναξη που γίνεται μέσα σ’ αυτή. Γιατί σ’ αυτή μέσα παραμένουν άγιοι άγγελοι, που γράφουν όσους κάθε φορά μπαίνουν, τους παρουσιάζουν στο Θεό και μεσιτεύουν γι’ αυτούς».
Πέρα από τον προσωπικό φύλακα άγγελο, κάθε ναός επίσης έχει τον άγγελό του, όσο τελούνται ορθόδοξες λειτουργίες εκεί. Αν γίνει ‘κατάληψη’ του ναού από αιρετικούς ο άγγελος αποχωρεί. Στη Νικόπολη κάποτε (που αποτελούσε μητρόπολη της Μικράς Αρμενίας) ο ορθόδοξος επίσκοπός της είχε δεχτεί την πίστη των αρειανών και έγινε όργανο των αιρετικών, με αντάλλαγμα λίγη πρόσκαιρη ανθρώπινη δόξα. Οι χριστιανοί έπαψαν να πηγαίνουν στους ναούς όπου συνήθιζαν να εκκλησιάζονται, όπου συνέχιζε να μνημονεύεται ο πρώην επίσκοπός τους∙ οι ναοί είχαν πλέον καταληφθεί από τους αιρετικούς. Πηγαίναν στο ύπαιθρο ή σε σπίτια να κάνουν τις ακολουθίες τους.
Σε μια επιστολή του προς τους χριστιανούς της Νικοπόλεως, ο Μ. Βασίλειος έγραφε:
«Σας λυπεί ότι εκδιωχθήκατε από τους τοίχους των ναών; Όμως θα εκκλησιάζεστε τώρα κάτω από την σκέπη του Θεού του ουρανού, και ο φύλακας Άγγελος της Εκκλησίας έφυγε κι αυτός μαζί σας. Επομένως σε κενούς οίκους συναθροίζονται καθημερινά εκείνοι, προετοιμάζοντας μεγάλο κρίμα για τον εαυτό τους εξ αιτίας της διασποράς του λαού».
Με τον άγιο Χρυσόστομο παρόμοια. Όταν είχε καταδικαστεί ο άγιος από τη σύνοδο στη Δρυ ζήτησε από τον λαό που παρευρίσκονταν στο ναό να προσευχηθούν λίγο πριν αναχωρήσει για την εξορία:
«Ελάτε, είπε, κι αφού προσευχηθούμε ας συνταχθούμε με τον άγγελο της Εκκλησίας».
Να συνταχθούμε με τον άγγελο της εκκλησίας. Ο άγγελος του ναού δεν μένει απαραίτητα και δια παντός στο γνώριμο περιβάλλον, εκεί που συνηθίσαμε που μεγαλώσαμε, αποκτήσαμε φίλους και γνωριμίες, εκεί που ζήσαμε και γνωρίσαμε τον Χριστό. Ο άγιος Χρυσόστομος μας βεβαιώνει με τη γνωστή του σαφήνεια, ότι παίρνει τα ‘πράγματά’ του κι ο άγγελος και φεύγει κι αυτός μαζί μας όταν οι εκκλησιαστικές προδιαγραφές αλλοιώνονται.
Καθώς κι ο βιογράφος του Παλλάδιος στη συνέχεια αναφέρει:
«Συνεξήλθε μαζί του [με τον άγιο] και ο άγγελος της εκκλησίας, επειδή δεν υπέφερε την ερημία της, για την οποία είχαν εργαστεί οι αρχές και εξουσίες των πονηρών πνευμάτων, οι οποίες κατάντησαν την εκκλησία αμαρτωλό θέατρο».
Κάποιοι ορθόδοξοι ρώτησαν τον άγιο Θεόδωρο Στουδίτη αν μπορούν να μπαίνουν για να προσευχηθούν σε ναούς που έχουν καταλάβει οι αιρετικοί. Ο άγιος, αφού μνημόνευσε τα λόγια του Μ. Βασιλείου που αναφέραμε πιο πάνω, απάντησε αποκλείοντας τέτοιο ενδεχόμενο και πρόσθεσε ότι οι ναοί αυτοί έχουν ερημωθεί. Από τότε, λέει, που μπήκε η αίρεση έφυγε (‘πέταξε’ λέει επί λέξει) ο άγγελος και έγινε κοινό σπίτι ο ναός.
Από το περιοδικό ΚΙΒΩΤΟΣ, τεύχος 25, καλοκαίρι 2011, σελίδες 25 -28
Ο ιερέας απάντησε ότι λειτουργούσε πολύ σπάνια και ότι δεν είχε σκοπό να λειτουργήσει την άλλη μέρα.
-Κανένας απ’ τους ενορίτες μου δεν έρχεται στην εκκλησία τις γιορτές. Συγκεντρώνονται στην αυλή της εκκλησίας μόνο όταν είναι για να διασκεδάσουν. Ούτε μια ματιά δε ρίχνουν μέσα στην εκκλησία. Η εκκλησία είναι πάντα άδεια. Η διάθεσή τους προς την εκκλησία έχει ψυχρανθεί τόσο πολύ που παρέσυραν κι εμένα κι έχω γίνει οκνηρός με τη σκέψη: αφού δεν έρχονται στην εκκλησία, για ποιόν να κάνω τη λειτουργία;
-Παππούλη, την Κυριακή το πρωΐ θα διαβάσεις την ακολουθία της αγρυπνίας;
Ο π. Ναζάριος παρατήρησε στον ιερέα ότι αυτό ήταν μεγάλο λάθος και μια απάτη του εχθρού της σωτηρίας μας. Και συνέχισε:
-Αν οι ενορίτες σου δεν εκπληρώνουν τη σπουδαιότερη υποχρέωσή τους, εσύ, που είσαι ο εφημέριος, οφείλεις να εκπληρώνεις τις υποχρεώσεις σου ανελλιπώς. Η εκκλησία του Θεού δεν πρέπει ποτέ να μένει άδεια. Από τότε που η εκκλησία εγκαινιάστηκε, μέσα στο θυσιαστήριο του Κυρίου υπάρχει ένας φύλακας άγγελος. Ακόμα κι αν οι ενορίτες σου δεν έρχονται στις λειτουργίες που κάνεις, η εκκλησία θα είναι πάντα γεμάτη απ’ τους αγγέλους –φύλακες των ψυχών τους.
Γιατί σε κάθε θεία λειτουργία οι άγγελοι του Θεού, με τη φλογερή αγάπη τους προς το Θεό, είναι οι πρώτοι που συνεορτάζουν και συμμετέχουν με ύμνους ευχαριστίας. Εκείνοι θα γεμίζουν την εκκλησία σου όταν θα λειτουργείς. Αν εσύ ο ίδιος εκπληρώνεις με ζήλο τις υποχρεώσεις σου για τη σωτηρία της ψυχής σου κι αν προσεύχεσαι για το ποίμνιό σου, ώστε ο Κύριος να θερμάνει τις καρδιές τους να μετανοήσουν και να προσεύχονται, τότε ο Κύριος, χάρη των προσευχών σου, θα προστάξει τους φύλακες αγγέλους του να πλησιάσουν τις ψυχές τους, να τους διεγείρουν σε προσευχή και να τους ενσταλάζουν ζήλο για τη θεία λειτουργία που κάνεις στην εκκλησία, εκεί που προσφέρεις γι’ αυτούς τη θυσία του ελέους μπροστά στον Κύριο κατά τη θεία ευχαριστία.
Βαθύτατα συγκινημένος από τα συνετά λόγια του π. Ναζάριου, ο ιερέας απάντησε:
-Γέροντα, βοήθησέ με και καθοδήγησέ με. Θα προσπαθήσω να κάνω ό, τι με συμβουλέψεις.
Ο π. Ναζάριος απάντησε:
-Πολύ καλά. Ας πάμε τώρα στο ναό του Θεού. Δώσε εντολή να χτυπήσουν την καμπάνα και στον αναγνώστη να ετοιμαστεί για την ολονύκτια αγρυπνία.
Η καμπάνα χτύπησε για την αγρυπνία και η ακολουθία άρχισε. Πραγματικά, στην αρχή δεν ήταν κανένας στην εκκλησία. Λίγο αργότερα μαζεύτηκαν περίπου δέκα ηλικιωμένοι άντρες και γυναίκες. Ο π. Ναζάριος διάβασε τον εξάψαλμο και ο μαθητής του π. Ιλαρίων τα καθίσματα. Μετά την ανάγνωση του Ευαγγελίου το τοποθέτησαν στη μέση της εκκλησίας και ο π. Ναζάριος με τον π. Ιλαρίωνα πήγαν να το προσκυνήσουν και να το ασπαστούν.
Δεν έκαναν το ίδιο όμως και οι άλλοι εκκλησιαζόμενοι, γιατί δεν ήξεραν. Ο Γέροντας τους πλησίασε και τους εξήγησε για τον αγιασμό που παίρνει κανείς αυτή τη στιγμή με την προσκύνηση του Αγίου Ευαγγελίου. Και οι ηλικιωμένοι άνθρωποι πλησίασαν, ασπάστηκαν το Ευαγγέλιο και ευχαρίστησαν το Γέροντα.
Ο π. Ναζάριος μίλησε μαζί τους και τους συμβούλεψε να πουν και στους άλλους που έμειναν στα σπίτια τους και στους γείτονές τους πόσο ωφέλιμο ψυχικά είναι να συμμετέχουν στη θεία λειτουργία και να αγιάζονται με την προσκύνηση και τον ασπασμό του ιερού ευαγγελίου και των αγίων εικόνων της εκκλησίας.
Ο ναός είναι το δεύτερο, το ουράνιο σπίτι μας –ουσιαστικά το πρώτο σπίτι μας, μιας και το επίγειο θα φθαρεί και θα μας πει γρήγορα αντίο∙ αν δεν του πούμε πρώτοι εμείς αντίο…
Δεν προσφέρουμε τώρα πλέον θυσίες υλικές, όπως το παλαιό Ισραήλ: αρνιά και τράγους και βόδια και άλλα τετράποδα ή δίποδα. Εκεί είχαν τα πρωτεία οι πλούσιοι, καθώς λέει ο Μ. Βασίλειος. Προσφέρουμε ένα κομμάτι από μας, τη θυσία της καρδιάς, τη δοξολογία, την αίνεση («θυσίαν αινέσεως») η οποία, κατά τον ίδιο άγιο, είναι «μυρίων ολοκαυτωμάτων προτιμότερη».
Δύο σημαντικά συμπεράσματα βγαίνουν από την ιστορία με τον αββά Ναζάριο:
α. –Οι φύλακες άγγελοι των χριστιανών δεν είναι αναγκαστικά πάντοτε μαζί μας! Φεύγουν από κοντά μας όταν στο ναό τελείται μια ακολουθία, από την οποία αδικαιολόγητα λείπουμε. Ίσως απ’ αυτό κάνει να υποθέσουμε ότι οι φύλακες άγγελοι του απόντος ποιμνίου του ήταν αυτοί που απάντησαν ‘και τω πνεύματί σου’ όταν στο ναό κατά την εκφώνηση ήταν παρών μόνο ο άγιος Σπυρίδων και ο νεωκόρος.
Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής επιβεβαιώνει τα λόγια του αββά Ναζάριου, λέγοντας:
«Κάθε Χριστιανός πρέπει να περνάει τον καιρό του μέσα στην αγία Εκκλησία του Θεού και να μη λείπει ποτέ από την αγία σύναξη που γίνεται μέσα σ’ αυτή. Γιατί σ’ αυτή μέσα παραμένουν άγιοι άγγελοι, που γράφουν όσους κάθε φορά μπαίνουν, τους παρουσιάζουν στο Θεό και μεσιτεύουν γι’ αυτούς».
Πέρα από τον προσωπικό φύλακα άγγελο, κάθε ναός επίσης έχει τον άγγελό του, όσο τελούνται ορθόδοξες λειτουργίες εκεί. Αν γίνει ‘κατάληψη’ του ναού από αιρετικούς ο άγγελος αποχωρεί. Στη Νικόπολη κάποτε (που αποτελούσε μητρόπολη της Μικράς Αρμενίας) ο ορθόδοξος επίσκοπός της είχε δεχτεί την πίστη των αρειανών και έγινε όργανο των αιρετικών, με αντάλλαγμα λίγη πρόσκαιρη ανθρώπινη δόξα. Οι χριστιανοί έπαψαν να πηγαίνουν στους ναούς όπου συνήθιζαν να εκκλησιάζονται, όπου συνέχιζε να μνημονεύεται ο πρώην επίσκοπός τους∙ οι ναοί είχαν πλέον καταληφθεί από τους αιρετικούς. Πηγαίναν στο ύπαιθρο ή σε σπίτια να κάνουν τις ακολουθίες τους.
Σε μια επιστολή του προς τους χριστιανούς της Νικοπόλεως, ο Μ. Βασίλειος έγραφε:
«Σας λυπεί ότι εκδιωχθήκατε από τους τοίχους των ναών; Όμως θα εκκλησιάζεστε τώρα κάτω από την σκέπη του Θεού του ουρανού, και ο φύλακας Άγγελος της Εκκλησίας έφυγε κι αυτός μαζί σας. Επομένως σε κενούς οίκους συναθροίζονται καθημερινά εκείνοι, προετοιμάζοντας μεγάλο κρίμα για τον εαυτό τους εξ αιτίας της διασποράς του λαού».
Με τον άγιο Χρυσόστομο παρόμοια. Όταν είχε καταδικαστεί ο άγιος από τη σύνοδο στη Δρυ ζήτησε από τον λαό που παρευρίσκονταν στο ναό να προσευχηθούν λίγο πριν αναχωρήσει για την εξορία:
«Ελάτε, είπε, κι αφού προσευχηθούμε ας συνταχθούμε με τον άγγελο της Εκκλησίας».
Να συνταχθούμε με τον άγγελο της εκκλησίας. Ο άγγελος του ναού δεν μένει απαραίτητα και δια παντός στο γνώριμο περιβάλλον, εκεί που συνηθίσαμε που μεγαλώσαμε, αποκτήσαμε φίλους και γνωριμίες, εκεί που ζήσαμε και γνωρίσαμε τον Χριστό. Ο άγιος Χρυσόστομος μας βεβαιώνει με τη γνωστή του σαφήνεια, ότι παίρνει τα ‘πράγματά’ του κι ο άγγελος και φεύγει κι αυτός μαζί μας όταν οι εκκλησιαστικές προδιαγραφές αλλοιώνονται.
Καθώς κι ο βιογράφος του Παλλάδιος στη συνέχεια αναφέρει:
«Συνεξήλθε μαζί του [με τον άγιο] και ο άγγελος της εκκλησίας, επειδή δεν υπέφερε την ερημία της, για την οποία είχαν εργαστεί οι αρχές και εξουσίες των πονηρών πνευμάτων, οι οποίες κατάντησαν την εκκλησία αμαρτωλό θέατρο».
Κάποιοι ορθόδοξοι ρώτησαν τον άγιο Θεόδωρο Στουδίτη αν μπορούν να μπαίνουν για να προσευχηθούν σε ναούς που έχουν καταλάβει οι αιρετικοί. Ο άγιος, αφού μνημόνευσε τα λόγια του Μ. Βασιλείου που αναφέραμε πιο πάνω, απάντησε αποκλείοντας τέτοιο ενδεχόμενο και πρόσθεσε ότι οι ναοί αυτοί έχουν ερημωθεί. Από τότε, λέει, που μπήκε η αίρεση έφυγε (‘πέταξε’ λέει επί λέξει) ο άγγελος και έγινε κοινό σπίτι ο ναός.
Από το περιοδικό ΚΙΒΩΤΟΣ, τεύχος 25, καλοκαίρι 2011, σελίδες 25 -28
Ο ιερέας απάντησε ότι λειτουργούσε πολύ σπάνια και ότι δεν είχε σκοπό να λειτουργήσει την άλλη μέρα.
-Κανένας απ’ τους ενορίτες μου δεν έρχεται στην εκκλησία τις γιορτές. Συγκεντρώνονται στην αυλή της εκκλησίας μόνο όταν είναι για να διασκεδάσουν. Ούτε μια ματιά δε ρίχνουν μέσα στην εκκλησία. Η εκκλησία είναι πάντα άδεια. Η διάθεσή τους προς την εκκλησία έχει ψυχρανθεί τόσο πολύ που παρέσυραν κι εμένα κι έχω γίνει οκνηρός με τη σκέψη: αφού δεν έρχονται στην εκκλησία, για ποιόν να κάνω τη λειτουργία;
Πηγή:Ενοριακή ζωή
