Τρόπος παρασκευής του πρόσφορου
Για να τελεσθεί το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, πού είναι σκοπός της Θείας Λειτουργίας, είναι απαραίτητο ο ιερεύς να έχει το πρόσφορο.Απο το πρόσφορο ο ιερεύς θα βγάλει το μέρος εκείνο πού θα γίνει το Τίμιο Σώμα του Κυρίου, τον «Αμνό», αλλά και τις μερίδες της Θεοτόκου, των Αγίων και των δικών μας ονομάτων (ζώντων και κεκοιμημένων) πού θα μνημονευθούν. Για να γίνει όμως το πρόσφορό μας ευπρόσδεκτο και από τον Κύριο, πρέπει να έχουμε καθαρότητα ψυχής και σώματος με νηστεία και με εγκράτεια. Πρώτα απ όλα πρέπει να πούμε ότι θεωρούμε ιδιαίτερη σημαντική την προετοιμασία του χώρου, στον οποίον θα παρασκευάσουμε το πρόσφορο. Φροντίζουμε να είναι καθαρός, τακτοποιημένος, θυμιατισμένος. Επίσης, τα σκεύη πού θα χρησιμοποιήσουμε για τον σκοπό αυτό, να είναι καθαρά και να εξυπηρετούν μόνο το ζύμωμα του προσφόρου και καμιά άλλη οικιακή εργασία. Το αλεύρι να είναι αρίστης ποιότητος, ειδικά ξεχωρισμένο για την παρασκευή προσφόρου.
Πέραν τούτου, αυτός πού ζυμώνει, οφείλεινα φροντίση και για τη δική του σωματική και ψυχική προετοιμασία. Δηλαδή να ασκή, ιδιαίτερα την ώρα του ζυμώματος, την προσευχή, (χαιρετισμούς στην Παναγία ή παρακλήσεις, ή την ευχή καθώς και η γυναίκα.῞Ολα αυτά είναι πολύ σημαντικό να συνοδεύουν την παρασκευή του προσφόρου, πού πρόκειται να χρησιμοποιηθή για τον πιο ιερό σκοπό.
Η διαδικασία παρασκευής της λειτουργιάς έχει ως εξής:
Αποβραδύς κοσκινίζουμε το αλεύρι, πού θα είναι ανάλογο με το μέγεθος της λειτουργιάς. Καλό είναι το σκληρό (κίτρινο), ή 1/4 άσπρο και 3/4 κίτρινο. Για μία λειτουργιά χρειάζεται τόσο αλεύρι, όσο για να γεμίσουν καλά, τρεις φορές, οι δύο χούφτες ενωμένες,.Κατόπιν, αναπιάνουμετο προζύμι: Εχουμε κρατημένο από προηγούμενο ζύμωμα λίγο προζύμι, το οποίο διατηρούμε στο ψυγείο, όταν ο καιρός είναι ζεστός. Ζεσταίνουμε λίγο νερό, τόσο όσο χρειάζεται για να γίνη χλιαρό. Το δοκιμάζουμε και μετο χέρι μας. Δεν πρέπει να είναι καφτό, γιατί θα καεί το προζύμι και δεν θα γίνει. Μέσα σ αυτό το χλιαρό νερό λιώνουμε τελείως το προζύμι, ναγίνη χυλός. Τέλος, προσθέτουμε αλεύρι, απ αυτό πού έχουμε κοσκινίσει για τοζύμωμα, ώστε να γίνη μία ζύμη πολύ πολύ μαλακή. Σταυρώνουμε με τοχέρι μας το προζύμι, το σκεπάζουμε με καθαρή πετσέτα και με κουβέρτα για να μην κρυώση, και το αφήνουμε σε χώρο ζεστό, επί αρκετές ώρες, για να γίνη .Την άλλη μέρα, πριν ζυμώσουμε, θα θυμιατίσουμε πρώτα το χώρο με πολλή ευλάβεια και προσοχή. Ενώ δε τα χέρια θα δουλεύουν, το στόμα και ο νούς, όσο γίνεται, θα ασχολούνται με την προσευχή.Κατόπιν,μέσα σε λεκάνη ρίχνουμε το αλεύρι, αφού κρατήσουμε προηγουμένως λίγο, για την περίπτωση πού θα μάς χρειασθή κατά την διάρκεια του ζυμώματος. Στο κέντρο του αλευριού κάνουμε μια μικρή γουρνίτσα και ρίχνουμε μέσα τοπροζύμι, το ανάλογο αλάτι (στά 750 γραμ. αλεύρι, ένα κοφτό κουταλάκι του γλυκού) και λίγο νερό πολύ χλιαρό.Στη συνέχεια, αρχίζουμε να ζυμώνουμε πρώτα πολύ καλά με τις γροθιές μας, με δύναμη και γρήγορο ρυθμό περίπου 20′.
Το πλάσιμο
Πλάθουμετην ζύμη πολύ καλά σε καθαρή και λεία επιφάνεια με τα δάκτυλα των χεριών μας και με τις παλάμες και με δύναμη. Έτσι την αναμοχλεύουμε διαρκώς και κυλώντας την και τρίβοντας την φθάνει να γίνει λεία σαν το μάρμαρο.Η ζύμη πρέπει να είναι σκληρή: να μπαίνη μέσα το δάχτυλοκαι να μην κολάη. Αν γίνη μαλακή, προσθέτουμε λίγο αλεύρι, από αυτό πούκρατήσαμε. Αν γίνη υπερβολικά σκληρή, βρέχουμε τα χέρια μας σε χλιαρό νερό και ξαναζυμώνουμε, ώσπου να πετύχουμε το ποθούμενο αποτέλεσμα, δηλαδή να γίνει λεία σαν το μάρμαρο.Όλα αυτά πρέπει να γίνουν σε 10′.῞Οταν τελειώση το πλάσιμο, χαράζουμε το ζυμάρι με ένα μαχαίρι σταυροειδώς. Από το κέντρο του σταυρού πού σχηματίστηκε, κρατάμε ένα μικρό κομματάκι,πού θα το χρησιμοποιήσουμε ως προζύμι στο επόμενο ζύμωμα. Μετά ξαναδουλεύουμε τη ζύμη πάρα πολύ καλά, στρογγυλεύοντάς την σά μπάλα: τηντοποθετούμε στο αριστερό μας χέρι και με το δεξί την χαϊδεύουμε , θα μπορούσαμε να πούμε, ολοένα για να γίνη η επιφάνειά της πάρα πολύ στιλπνή.Κατόπιν, παίρνουμε ένα ταψάκι διαμέτρου 24 εκ. καί, ή στάζουμε μέσα μία σταγόνα λάδι, την οποία απλώνουμε καλά με χαρτοπετσέτα στον πάτο και στην γύρω όρθια επιφάνεια, ή ζεσταίνουμε το ταψάκι και το αλείφουμε με καθαρό κερί. Τα κάνουμε αυτά, για να μην κολάη μετά η λειτουργιά.
Το σφράγισμα
Στη συνέχεια, τοποθετούμε στο κέντρο του ταψιού την λειτουργιά, με την στιλπνή επιφάνεια προς τα πάνω.Παίρνουμε το σφραγίδι, σταυρώνουμε με αυτό τη λειτουργιά, και μετά το πατάμε με δύναμη, να μπεί βαθιά μέσα στο ζυμάρι. Το τραβούμε προς τα πάνω με προσοχή και αν τυχόν μείνουν ζυμαράκια πάνω στο σφραγίδι, τα καθαρίζουμε με επιμέλεια. Αν μείνουν πάνω, η επόμενη λειτουργιά πού θα ζυμωθή, δεν θα σφραγισθή καλά.Σ αυτό το σημείο πρέπει να πούμε πώς, σε περίπτωση πού ζυμωθούν δύο λειτουργιές, μέχρι να ζυμωθή και η δεύτερη, η πρώτη πού ζυμώθηκε πρέπει να μείνη σκεπασμένη με πετσέτα και νάϋλον από πάνω, για να μή πιάση το ζυμάρι κρούστα, καθώς και η δεύτερη μέχρι να ζυμωθεί η πρώτη να μή πιάση το ζυμάρι κρούστα πού θα δυσκολέψειτο ζύμωμά του. Το ίδιο και στο σφράγισμα, μέχρι να σφραγισθή και η δεύτερη λειτουργιά, η πρώτη πού σφραγίσθηκε μένει σκεπασμένη.
Το φούσκωμα
Αφού,λοιπόν, σφραγίσουμε την λειτουργιά, σκεπάζουμε το ταψάκι με μια λεκανίτσα, και από πάνω με μια καθαρή πετσέτα, με ένα νάϋλον και με μια κουβέρτα, και μετά την αφήνει να γίνη μία με μιάμισυ ώρα ή και περισσότερο (2 και 3 ώρες), ανάλογα με το χώρο και την εποχή. Καταλαβαίνουμε δέ, ότι έγινε , άν, πατώντας την με το δάχτυλο, σχηματίζει το ζυμάρι μία βούλα, και αμέσως, σαν ελαστικό, επανέρχεται στη θέση του ή μόλις το πρόσφορο πάει να σκάσει (Χρειάζεται προσοχή να μή παραγίνη η ζύμη).Αφού γίνη κι αυτό, τρυπάει το πρόσφορο με μια λεπτή οδοντογλυφίδα Προσοχή να μην τρυπήση κοντά στον αμνό, αλλά έξωεκεί πού είναι κάτι σαν ακτίνες.
Το ψήσιμο
Κατόπιν, ανάβουμε το φούρνο στους 250° (ανάλογα με τον φούρνο), και βάζουμε μέσα τη λειτουργιά και την αφήνουμε σ αυτή τη θερμοκρασία 15′- 20′ (μπορεί και 35΄) να ροδίση πολύ λίγο. Τη σκεπάζουμε με χαρτοπετσέτα ή αλουμινόχαρτο,κατεβάζουμε το φούρνο στους 200° για μισή ώρα ή και 35΄ και την παρακολουθούμε. Αφού περάση περίπου μία ώρα, από τη στιγμή πού βάλαμε τη λειτουργιά μέσα, κλείνουμε το φούρνο και αφήνουμε μέσα τη λειτουργιά για ένα τέταρτο ή μισάωρο, μέχρι να χλιαρύνει ο φούρνος.Μετά κλείνουμε τη φωτιά και το αφήνουμε μέσα για 15′.(Αλλοικάνουν και το εξής. Όταν σκεπάσουν τα πρόσφορα με αλουμινόχαρτο ή χαρτοπετσέτα κατεβάζουν στους 200° για αλλά 35′ και στην συνέχεια στους 150° για 30′. Για να ψηθεί χρειάζεται περίπου 1.30′.).Κατόπιν τηβγάζουμε. Αν υπάρχει δυσκολία να βγεί από το ταψί, τη σκεπάζουμε για λίγο με πετσέτα να ιδρώση με τον τρόπο αυτό βγαίνει μετά εύκολα. Την τοποθετούμε σεκαθαρή πετσέτα και την σκεπάζουμε με πετσέτα και νάϋλον. Μετά από μισή ώρα αλλάζουμε την πετσέτα, πού έχει μουσκευτεί από τους αχνούς της ζεστής λειτουργιάς, και την αφήνουμε σκεπασμένη με στεγνή και νάϋλον, για να διατηρήται μαλακή.Φυσικά όλα χρειάζονται προσπάθεια και προσωπική πείρα.
Καλή προσπάθεια.
Μερικές πρόσθετες συμβουλές Πώς φτιάχνεται το προζύμι. Συνήθως, αφού ζυμώσουμε, κρατούμε προζύμι για την επόμενη εβδομάδα. Μπορούμε να φτιάξουμε κι εμείς προζύμι γρήγορα και εύκολα.Σεχλιαρό νερό «ίσα – ίσα να δέχεται το χέρι» (περίπου 35οc) ρίχνουμε «μιάχεριά» κοσκινισμένο αλεύρι. Το ανακατεύουμε ελαφρά, ώστε να γίνει παχύρρευστη μάζα. Το αφήνουμε ένα μερόνυχτο «νά γίνει», δηλαδή να ενεργοποιηθούν οι μύκητες.Όταν το προζύμι είναι έτοιμο, το «αναπιάνουμε» για ζύμωμα.
Πώς γίνεται το Ανάπιασμα
Βγάζουμεαπ’ το ψυγείο το προζύμι, το αφήνουμε λίγη άρα να ξεπαγώσει. Ετοιμάζουμε χλιαρό νερό «νά δέχεται το χέρι» και διαλύουμε το προζύμι. Προσθέτουμε αλεύρι ανακατεύοντας μέχρι η ζύμη να γίνει πηκτός χυλός. Το σκεπάζουμε με καθαρή πετσέτα και το αφήνουμε περίπου 6 ώρες «νά αναπαυτεί».
Αντικείμενα για να ζυμώσουμε το Πρόσφορο
Χρειαζόμαστε μία καλή ξυλόγλυπτη σφραγίδα 14 εκ.Αν η σφραγίδα είναι καινούργια, μια εβδομάδα πριν το ζύμωμα, ζεσταίνουμε σε μπρίκι ελαιόλαδο. Αλείφουμε τη σφραγίδα και την τυλίγουμε με μία πετσέτα. Την αφήνουμε μία βδομάδα να πιεί το λάδι. Έτσι δεν έχει φόβο νασκάσει το ξύλο. Δεν την πλένουμε ποτέ.Χρειαζόμαστε επίσηςα. ταψάκι (διάμετρος 19 εκ. και ύψος 5 – 6 εκ.)β. ένα κόσκινο και λεκάνη για το αλεύρι.γ. σκαφάκι ή λεκάνη για τη ζύμη.Κοσκινίζουμεστη μικρή λεκάνη το αλεύρι και το σκεπάζουμε. Για ένα κανονικό πρόσφορο 700 γρ. αλεύρι (κατά προτίμηση σκληρό-κίτρινο)
