Όταν παθαίνουμε ένα κρυολόγημα αντιλαμβανόμαστε πόσο σημαντική είναι η μύτη μας. Η ρινική συμφόρηση, το γνωστό σε όλους μας μπούκωμα, δεν είναι μόνο το πιο ενοχλητικό σύμπτωμα του χειμώνα, αλλά... μπορεί να γίνει και αρκετά επικίνδυνη. Πότε θα πρέπει να συμβουλευτούμε τον γιατρό και τι επιπλοκές μπορεί να προκαλέσει ένα «μπούκωμα» που επιμένει; Η Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος- γιατρός κλασσικής Ομοιοπαθητικής, PhD, επιμελήτρια του νοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ κυρία Ασημίνα Μαχαιρά, απαντά σε όλες μας τις απορίες.
Πηγή:Τρομακτικό
1. Ποιες είναι οι συχνότερες αιτίες ρινικής συμφόρησης;
Πρώτα από όλα οι ρινίτιδες, που διακρίνονται σε ιογενείς, βακτηριδιακές, μυκητιασικές, αλλεργικές και αγγειοκινητικές. Σε κάποιες περιπτώσεις, η ρινική συμφόρηση μπορεί να προκληθεί από ανατομικές ανωμαλίες (π.χ. σχολίωση του ρινικού διαφράγματος), να οφείλεται σε πολύποδες, σε όγκους ή σε κύστεις, ή σπανιότερα, σε νόσους, όπως η κοκκιωμάτωση του Wegener, η κυστική ίνωση, σκληροδερμία, ακόμη και παράλυση του προσωπικού νεύρου, το σύνδρομο Horner, ο λύκος, η σύφιλη, η φυματίωση και το σύνδρομο Sjοgren κ.ά.
2. Πως προκαλείται;
Στις αλλεργικές ρινίτιδες, ο ασθενής αναπτύσσει αντισώματα σε ουσίες που δεν είναι επιβλαβείς, όπως η σκόνη και τα ακάρεα. Η αλλεργική ρινίτιδα διακρίνεται σε εποχιακή ή ετήσια. Στην πρώτη περίπτωση, κάποιος έχει αλλεργία συγκεκριμένες περιόδους του χρόνου (άνοιξη φθινόπωρο), ενώ στην ετήσια εμφανίζει κανείς αλλεργία σε σκόνη, μύκητες, ζώα, αλεύρι, χημικά, φαγητά κ.ο.κ. και έχει πιο μόνιμο χαρακτήρα.
βακτηριακή ρινίτιδα: οφείλεται συνήθως στον στρεπτόκοκκο της πνευμονίας και στον αιμόφιλο της ινφλουέντσας, μικρόβια που μεταδίδονται με τα σταγονίδια του σάλιου (με τον βήχα, τα χέρια, το φτάρνισμα). Η διαφορά σε σχέση με τις άλλες ρινίτιδες είναι ότι χαρακτηρίζονται από πυώδεις και όχι ορώδεις εκκρίσεις και χρήζουν αντιβιοτικής αγωγής.
γριπική ρινίτιδα: μπορεί να οφείλεται σε διάφορους ιούς της γρίπης. Διαρκεί 3-5 μέρες και συνοδεύεται από πυρετό, κακουχία και ορώδεις εκκρίσεις.
ιογενής: οφείλεται σε διάφορους ρινοϊούς (κοροναροϊοί, αδενοϊοί κ.λπ.), που μεταδίδονται με τα σταγονίδια, με τον βήχα, με τα χέρια, με το φτάρνισμα.
μυκητιασική ρινίτιδα: εμφανίζεται συνήθως μετά από μακρόχρονη χρήση αντιβίωσης ή σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα και οφείλεται σε μύκητες (π.χ. Aspergillus, candida).
αγγειοκινητική ρινίτιδα: οφείλεται σε διαταραχή της λειτουργίας του συμπαθητικού-παρασυμπαθητικού συστήματος. Εμφανίζονται τα εξής συμπτώματα: απόφραξη, ορώδης έκκριση, διογκωμένες κόγχες.
ηωσινοφιλική ρινίτιδα: οι πάσχοντες από αυτήν έχουν αλλεργία στην ασπιρίνη, άσθμα και πολύποδες (τριάδα του Samter). Οφείλεται σε διαταραχή του μηχανισμού της προσταγλανδίνης. Πρέπει πέρα από τη ρινική συμφόρηση να ελέγξουμε τη λειτουργία των πνευμόνων και αν υπάρχουν ρινικοί πολύποδες.
3. Ρινική συμφόρηση σημαίνει απαραίτητα κρυολόγημα;
Όχι. Παραπάνω αναφέραμε κι άλλες πολλές αιτίες που μπορούν να προκαλέσουν ρινική συμφόρηση.
4. Χρειάζεται εργαστηριακός έλεγχος; πότε;
Χρειάζεται, αν τα συμπτώματα επιμένουν πάνω από 15 μέρες και συνυπάρχει γενικότερη καταβολή του οργανισμού.
5. Τι μπορεί να προκαλέσει ένα ιογενές μπούκωμα που δεν λύεται;
Ένα ιογενές μπούκωμα που δεν λύεται μπορεί να γίνει μικροβιακό, με πυώδεις εκκρίσεις. Όταν λοιπόν το μπούκωμα κρατάει περισσότερο από δύο εβδομάδες, θα πρέπει να αναζητηθεί η συμβουλή γιατρού.
Επίσης, όπως προαναφέραμε, θα πρέπει να μας ανησυχήσει μία συμφόρηση, όταν τα συμπτώματά της δεν περιορίζονται στο έκκριμα, αλλά συνυπάρχει καταβολή, κεφαλαλγία, πόνος πάνω από τα μάτια, πόνος στα δόντια ή στη μέση του κεφαλιού.
Επίσης, αν υπάρχει συμφόρηση μόνο από τη μία πλευρά, θα πρέπει να σκεφτούμε την πιθανότητα να υπάρχει κάποιο μόρφωμα (όγκος ή πολύποδας).
Όταν η συμφόρηση στα παιδιά αφορά μόνο στη μία πλευρά, τότε πρέπει να εξεταστεί η πιθανότητα το παιδί να έχει εισάγει κάποιο αντικείμενο στη μύτη του. Σε αυτήν την περίπτωση, αρχικά εμφανίζονται ορώδεις εκκρίσεις, που στη συνέχεια γίνονται πυώδεις και δύσοσμες και μπορεί να έχει σοβαρές επιπλοκές αν μείνει χωρίς αντιμετώπιση.
6. Τι κινδύνους κρύβει η ρινική συμφόρηση;
Η πιο συχνή επιπλοκή της ρινίτιδας είναι η παραρρινοκολπίτιδα, η φλεγμονή δηλαδή κάποιων από τους παραρρίνιους κόλπους. Αυτοί είναι: οι δύο γναθιαίων (πάνω από τα δόντια), οι δύο μετωπιαίοι (πάνω από τα φρύδια), οι ηθμοειδείς κυψέλες ανάμεσα στα μάτια και οι δύο σφηνοειδείς κόλποι. Τα στόμια όλων αυτών των κόλπων επικοινωνούν με τη ρινική κοιλότητα. Η παραρρινοκολπίτιδα μπορεί να είναι:
γναθιαία κολπίτιδα: ο ασθενής πονάει πολύ όταν φυσάει τη μύτη του και πάνω από τα δόντια
ηθμοειδίτιδα: εκδηλώνεται με βάρος ανάμεσα στα μάτια
μετωπιαία κολπίτιδα: ο πόνος εντοπίζεται πάνω από τα φρύδια και αυξάνει με το σκύψιμο. Επίσης, ο ασθενής εμφανίζει αυξημένες εκκρίσεις όταν σηκώνεται το πρωί.
σφηνοειδίτιδα: Ο ασθενής αισθάνεται βάρος μέσα στο κεφάλι του -συχνά συνοδεύεται από βήχα.
Στα παιδιά, η ρινική συμφόρηση οδηγεί συχνά σε ωτίτιδες. Κάθε φορά που ένα παιδί έχει ένα απλό κρυολόγημα, το ορώδες υγρό μεταφέρεται μέσω της ευσταχιανής σάλπιγγας στο αυτί και σχεδόν πάντα προκαλεί εκκριτική ωτίτιδα, που συνοδεύεται από παροδική μείωση της ακοής. Συνήθως η εκκριτική ωτίτιδα υποχωρεί από μόνη της εντός 20 ημερών, αν δεν υπάρξει νέα λοίμωξη του αναπνευστικού κι αν το παιδί δεν έχει υπερτροφία αδενοειδών (κρεατάκια).
7. Τι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση του μπουκώματος;
Σε πρώτη φάση, μόνο φυσιολογικός ορός, αν πρόκειται για μια ιογενή/ γριπική ρινίτιδα. Καλό είναι να χρησιμοποιούνται 5ml φυσιολογικού ορού σε κάθε ρουθούνι με σύριγγα, έως και 6 φορές την ημέρα. Χρήσιμη είναι επίσης η λήψη βιταμίνης C και η ξεκούραση. Σε περιπτώσεις όπου τα συμπτώματα επιμένουν, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αποσυμφορητικά και κορτιζόνη.
8. Άλλα μέτρα (αλατούχο διάλυμα, εισπνοές ατμού) μπορούν να βοηθήσουν;
Ναι, μπορούν να γίνουν εισπνοές ατμού και να προστεθεί σε αυτές και ευκάλυπτος.
9. Προληπτικά μέτρα υπάρχουν;
Είναι σημαντικό, ειδικά για την αποφυγή της μετάδοσης της ρινίτιδας ιογενούς και μικροβιακής αιτιολογίας να πλένουμε συχνά τα χέρια μας και να μην φτερνιζόμαστε μπροστά στους άλλους. Στις αλλεργικές και μυκητιασικές ρινίτιδες δεν υπάρχουν προληπτικά μέτρα, γιατί ο οργανισμός είτε δημιουργεί αντισώματα σε παράγοντες στους οποίους δεν θα έπρεπε να αντιδρά ή εμφανίζει μύκητες, επειδή είναι πολύ πεσμένη η άμυνα του οργανισμού. Οπότε, μόνο στις ιογενείς, στις γριπικές και στις βακτηριδιακές ρινίτιδες μπορεί να υπάρξει πρόληψη.
10. Πότε χρειάζεται κανείς συμβουλή γιατρού και ειδική αντιμετώπιση (π.χ. αντιβίωση);
Όταν το μπούκωμα διαρκεί πάνω από 15 ημέρες, όταν το έκκριμα γίνει από ορώδες πυώδες, αν η ρινική συμφόρηση είναι μονόπλευρη, αν υπάρχουν γενικά συμπτώματα κακουχίας και πυρετός. Επίσης, αν η ρινική συμφόρηση ξεκινήσει ως πυώδης και δεν υποχωρήσει την πρώτη εβδομάδα.
1. Ποιες είναι οι συχνότερες αιτίες ρινικής συμφόρησης;
Πρώτα από όλα οι ρινίτιδες, που διακρίνονται σε ιογενείς, βακτηριδιακές, μυκητιασικές, αλλεργικές και αγγειοκινητικές. Σε κάποιες περιπτώσεις, η ρινική συμφόρηση μπορεί να προκληθεί από ανατομικές ανωμαλίες (π.χ. σχολίωση του ρινικού διαφράγματος), να οφείλεται σε πολύποδες, σε όγκους ή σε κύστεις, ή σπανιότερα, σε νόσους, όπως η κοκκιωμάτωση του Wegener, η κυστική ίνωση, σκληροδερμία, ακόμη και παράλυση του προσωπικού νεύρου, το σύνδρομο Horner, ο λύκος, η σύφιλη, η φυματίωση και το σύνδρομο Sjοgren κ.ά.
2. Πως προκαλείται;
Στις αλλεργικές ρινίτιδες, ο ασθενής αναπτύσσει αντισώματα σε ουσίες που δεν είναι επιβλαβείς, όπως η σκόνη και τα ακάρεα. Η αλλεργική ρινίτιδα διακρίνεται σε εποχιακή ή ετήσια. Στην πρώτη περίπτωση, κάποιος έχει αλλεργία συγκεκριμένες περιόδους του χρόνου (άνοιξη φθινόπωρο), ενώ στην ετήσια εμφανίζει κανείς αλλεργία σε σκόνη, μύκητες, ζώα, αλεύρι, χημικά, φαγητά κ.ο.κ. και έχει πιο μόνιμο χαρακτήρα.
βακτηριακή ρινίτιδα: οφείλεται συνήθως στον στρεπτόκοκκο της πνευμονίας και στον αιμόφιλο της ινφλουέντσας, μικρόβια που μεταδίδονται με τα σταγονίδια του σάλιου (με τον βήχα, τα χέρια, το φτάρνισμα). Η διαφορά σε σχέση με τις άλλες ρινίτιδες είναι ότι χαρακτηρίζονται από πυώδεις και όχι ορώδεις εκκρίσεις και χρήζουν αντιβιοτικής αγωγής.
γριπική ρινίτιδα: μπορεί να οφείλεται σε διάφορους ιούς της γρίπης. Διαρκεί 3-5 μέρες και συνοδεύεται από πυρετό, κακουχία και ορώδεις εκκρίσεις.
ιογενής: οφείλεται σε διάφορους ρινοϊούς (κοροναροϊοί, αδενοϊοί κ.λπ.), που μεταδίδονται με τα σταγονίδια, με τον βήχα, με τα χέρια, με το φτάρνισμα.
μυκητιασική ρινίτιδα: εμφανίζεται συνήθως μετά από μακρόχρονη χρήση αντιβίωσης ή σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα και οφείλεται σε μύκητες (π.χ. Aspergillus, candida).
αγγειοκινητική ρινίτιδα: οφείλεται σε διαταραχή της λειτουργίας του συμπαθητικού-παρασυμπαθητικού συστήματος. Εμφανίζονται τα εξής συμπτώματα: απόφραξη, ορώδης έκκριση, διογκωμένες κόγχες.
ηωσινοφιλική ρινίτιδα: οι πάσχοντες από αυτήν έχουν αλλεργία στην ασπιρίνη, άσθμα και πολύποδες (τριάδα του Samter). Οφείλεται σε διαταραχή του μηχανισμού της προσταγλανδίνης. Πρέπει πέρα από τη ρινική συμφόρηση να ελέγξουμε τη λειτουργία των πνευμόνων και αν υπάρχουν ρινικοί πολύποδες.
3. Ρινική συμφόρηση σημαίνει απαραίτητα κρυολόγημα;
Όχι. Παραπάνω αναφέραμε κι άλλες πολλές αιτίες που μπορούν να προκαλέσουν ρινική συμφόρηση.
4. Χρειάζεται εργαστηριακός έλεγχος; πότε;
Χρειάζεται, αν τα συμπτώματα επιμένουν πάνω από 15 μέρες και συνυπάρχει γενικότερη καταβολή του οργανισμού.
5. Τι μπορεί να προκαλέσει ένα ιογενές μπούκωμα που δεν λύεται;
Ένα ιογενές μπούκωμα που δεν λύεται μπορεί να γίνει μικροβιακό, με πυώδεις εκκρίσεις. Όταν λοιπόν το μπούκωμα κρατάει περισσότερο από δύο εβδομάδες, θα πρέπει να αναζητηθεί η συμβουλή γιατρού.
Επίσης, όπως προαναφέραμε, θα πρέπει να μας ανησυχήσει μία συμφόρηση, όταν τα συμπτώματά της δεν περιορίζονται στο έκκριμα, αλλά συνυπάρχει καταβολή, κεφαλαλγία, πόνος πάνω από τα μάτια, πόνος στα δόντια ή στη μέση του κεφαλιού.
Επίσης, αν υπάρχει συμφόρηση μόνο από τη μία πλευρά, θα πρέπει να σκεφτούμε την πιθανότητα να υπάρχει κάποιο μόρφωμα (όγκος ή πολύποδας).
Όταν η συμφόρηση στα παιδιά αφορά μόνο στη μία πλευρά, τότε πρέπει να εξεταστεί η πιθανότητα το παιδί να έχει εισάγει κάποιο αντικείμενο στη μύτη του. Σε αυτήν την περίπτωση, αρχικά εμφανίζονται ορώδεις εκκρίσεις, που στη συνέχεια γίνονται πυώδεις και δύσοσμες και μπορεί να έχει σοβαρές επιπλοκές αν μείνει χωρίς αντιμετώπιση.
6. Τι κινδύνους κρύβει η ρινική συμφόρηση;
Η πιο συχνή επιπλοκή της ρινίτιδας είναι η παραρρινοκολπίτιδα, η φλεγμονή δηλαδή κάποιων από τους παραρρίνιους κόλπους. Αυτοί είναι: οι δύο γναθιαίων (πάνω από τα δόντια), οι δύο μετωπιαίοι (πάνω από τα φρύδια), οι ηθμοειδείς κυψέλες ανάμεσα στα μάτια και οι δύο σφηνοειδείς κόλποι. Τα στόμια όλων αυτών των κόλπων επικοινωνούν με τη ρινική κοιλότητα. Η παραρρινοκολπίτιδα μπορεί να είναι:
γναθιαία κολπίτιδα: ο ασθενής πονάει πολύ όταν φυσάει τη μύτη του και πάνω από τα δόντια
ηθμοειδίτιδα: εκδηλώνεται με βάρος ανάμεσα στα μάτια
μετωπιαία κολπίτιδα: ο πόνος εντοπίζεται πάνω από τα φρύδια και αυξάνει με το σκύψιμο. Επίσης, ο ασθενής εμφανίζει αυξημένες εκκρίσεις όταν σηκώνεται το πρωί.
σφηνοειδίτιδα: Ο ασθενής αισθάνεται βάρος μέσα στο κεφάλι του -συχνά συνοδεύεται από βήχα.
Στα παιδιά, η ρινική συμφόρηση οδηγεί συχνά σε ωτίτιδες. Κάθε φορά που ένα παιδί έχει ένα απλό κρυολόγημα, το ορώδες υγρό μεταφέρεται μέσω της ευσταχιανής σάλπιγγας στο αυτί και σχεδόν πάντα προκαλεί εκκριτική ωτίτιδα, που συνοδεύεται από παροδική μείωση της ακοής. Συνήθως η εκκριτική ωτίτιδα υποχωρεί από μόνη της εντός 20 ημερών, αν δεν υπάρξει νέα λοίμωξη του αναπνευστικού κι αν το παιδί δεν έχει υπερτροφία αδενοειδών (κρεατάκια).
7. Τι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση του μπουκώματος;
Σε πρώτη φάση, μόνο φυσιολογικός ορός, αν πρόκειται για μια ιογενή/ γριπική ρινίτιδα. Καλό είναι να χρησιμοποιούνται 5ml φυσιολογικού ορού σε κάθε ρουθούνι με σύριγγα, έως και 6 φορές την ημέρα. Χρήσιμη είναι επίσης η λήψη βιταμίνης C και η ξεκούραση. Σε περιπτώσεις όπου τα συμπτώματα επιμένουν, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αποσυμφορητικά και κορτιζόνη.
8. Άλλα μέτρα (αλατούχο διάλυμα, εισπνοές ατμού) μπορούν να βοηθήσουν;
Ναι, μπορούν να γίνουν εισπνοές ατμού και να προστεθεί σε αυτές και ευκάλυπτος.
9. Προληπτικά μέτρα υπάρχουν;
Είναι σημαντικό, ειδικά για την αποφυγή της μετάδοσης της ρινίτιδας ιογενούς και μικροβιακής αιτιολογίας να πλένουμε συχνά τα χέρια μας και να μην φτερνιζόμαστε μπροστά στους άλλους. Στις αλλεργικές και μυκητιασικές ρινίτιδες δεν υπάρχουν προληπτικά μέτρα, γιατί ο οργανισμός είτε δημιουργεί αντισώματα σε παράγοντες στους οποίους δεν θα έπρεπε να αντιδρά ή εμφανίζει μύκητες, επειδή είναι πολύ πεσμένη η άμυνα του οργανισμού. Οπότε, μόνο στις ιογενείς, στις γριπικές και στις βακτηριδιακές ρινίτιδες μπορεί να υπάρξει πρόληψη.
10. Πότε χρειάζεται κανείς συμβουλή γιατρού και ειδική αντιμετώπιση (π.χ. αντιβίωση);
Όταν το μπούκωμα διαρκεί πάνω από 15 ημέρες, όταν το έκκριμα γίνει από ορώδες πυώδες, αν η ρινική συμφόρηση είναι μονόπλευρη, αν υπάρχουν γενικά συμπτώματα κακουχίας και πυρετός. Επίσης, αν η ρινική συμφόρηση ξεκινήσει ως πυώδης και δεν υποχωρήσει την πρώτη εβδομάδα.
