«Υπήντησεν
αυτόν ανήρ τις εκ της πόλεως, ός είχε δαιμόνια εκ χρόνων
ικανών...δέομαί σου μη με βασανίσης...πολλοίς γαρ χρόνοις συνηρπάκει
αυτόν» (Λουκ. 8, 27-29)
«Τον συνάντησε κάποιος άντρας από την πόλη, που είχε μέσα του δαιμόνια από πολύν καιρό... Σε παρακαλώ, μη με βασανίσεις...από πολλά χρόνια τον είχε στην εξουσία του».
«Τον συνάντησε κάποιος άντρας από την πόλη, που είχε μέσα του δαιμόνια από πολύν καιρό... Σε παρακαλώ, μη με βασανίσεις...από πολλά χρόνια τον είχε στην εξουσία του».
Όσοι
έχουν ζήσει κοντά σε ανθρώπους που για πολλά χρόνια υποφέρουν από
κάποια ασθένεια ή περνούν κάποια μεγάλη δοκιμασία ή οι ίδιοι βρίσκονται
σ’ αυτήν την κατάσταση, μπορούν να
καταλάβουν το μαρτύριο του χρόνου, όταν αυτός δεν περνά και συνοδεύεται
από καταστάσεις όπως ο πόνος, ο φόβος, η απελπισία, η απουσία ελέγχου
της ζωής. Ιδίως η τελευταία είναι ίσως η δυσκολότερη. Να αισθάνεσαι ότι
είναι χωρίς νόημα η δωρεά του Θεού, «το αρχικόν», δηλαδή η δυνατότητα να
ελέγχεις τον εαυτό σου διά του νου, η δυνατότητα να διαλέγεσαι με τους
άλλους και να μην σε απορρίπτουν ή να μην σε λυπούνται ή να μην σε
εκμεταλλεύονται με την όποια αντίσταση να είναι μάταιη, η υγεία που σε
βοηθά να ονειρευτείς και να παλέψεις για τα όνειρά σου, να ζήσεις, όλα
αυτά και δεν υφίστανται και ο χρόνος κυλά βασανιστικά στην ίδια
κατεύθυνση: της απόλυτης ήττας σου.
Κάπως
έτσι πρέπει να ήταν και ο δαιμονισμένος των Γαδαρηνών. Είχε μέσα του
δαιμόνια εκ χρόνων ικανών. Είχε δύο ταυτότητες: την δική του και των
δαιμόνων που λέγονταν «λεγεών». Εκτός του ότι τα δαιμόνια τον είχαν
καταστήσει ακοινώνητο, να κατοικείς τα μνήματα και να είναι ο φόβος για
τους ανθρώπους, τον είχαν «συναρπάξει», δηλαδή του είχαν απομυζήσει κάθε
ίχνος ελευθερίας και αυτοδιάθεσης. Μόνο που αυτό το «συν» δείχνει ότι η
αρχική επιλογή ήταν δική του.
Και γι’ αυτό
τα δαιμόνια, όντας συστατικό στοιχείο της ταυτότητάς του, τον κάνουν να
αισθάνεται ότι η έξοδός τους από αυτόν, επειδή ο Χριστός το
παραγγέλλει, θα είναι ένα επιπλέον βάσανο. Και παρακαλούν τον Χριστό να
μη τον βασανίσει, στερώντας του την ταυτότητά του, την ταύτισή του με τα
δαιμόνια...
Τα
δαιμόνια λειτουργούν ως έμμονες ιδέες στην ύπαρξη. Δεν έχει σημασία αν ο
χώρος της ψυχής τα υποδέχεται εν επιγνώσει. Αν συνδυάζονται με
ασθένειες του νου και των νεύρων. Ο διάβολος πατά στις αδυναμίες μας,
στις ιδιορρυθμίες μας. Η μοναξιά του δαιμονισμένου των Γαδαρηνών, η
ακοινωνησία του είναι σημάδι ότι και ο ίδιος, πριν καταληφθεί οριστικά
από τα δαιμόνια, είχε τάσεις μισανθρωπίας. Πιθανότατα είχε ένα μόνιμο
άγχος θανάτου, όχι μνήμη που είναι αρετή, διότι μας καθιστά
δημιουργικούς στο να ζήσουμε και κατά Θεόν και εν τω κόσμω καλλιεργώντας
τα χαρίσματά μας και παλεύοντας να γίνουμε αρεστοί στον Θεό τηρώντας το
θέλημά Του.
Το άγχος του θανάτου παραλύει. Καθιστά
την ζωή μάταιη. Μας κάνει να πιστεύουμε ότι δεν έχουν νόημα οι σχέσεις
μας με τους άλλους ανθρώπους. Ότι αυτοί μας επιβουλεύονται ή ότι δεν
ξέρουν. Δεν μπορούν να μας κατανοήσουν και δεν μπορούμε να
συνεννοηθούμε. Τότε ο εγωκεντρισμός γεννά μοναξιά, η οποία συχνά γίνεται
και επιθετικότητα.
Το
αναπάντεχο είναι ότι ο άνθρωπος είχε ταυτιστεί με την ιδιορρυθμία και
με την παρουσία της λεγεώνος των δαιμόνων εντός του. Τρεφόταν από αυτήν
την κατάσταση. Έτσι, ο επερχόμενος λυτρωμός του από τον Χριστό ήταν ένα
νέο μαρτύριο. Ο φόβος για το ότι θα έπρεπε να πάρει την ζωή στα χέρια
του, να αναλάβει να ξαναχτίσει σχέσεις ζωής και κοινωνίας με όσους πριν
την οριστική του κατάληψη από τους δαίμονες δεν είχε μπορέσει να
συνυπάρξει, να ανεχτεί, τον κάνει να ζητά από τον Χριστό να τον πάρει
μαζί Του. Προτιμά μία νέα εξάρτηση, με την εύλογη πρόφαση ότι θα είναι
κοντά σ’ Αυτόν που τον ελευθέρωσε.
Δεν είναι εύκολο να αναλάβει τις ευθύνες της ζωής του και έτσι ζητά μία
νέα δουλεία, αυτήν την φορά καλή, αλλά χωρίς δικό του κόπο ελευθερίας. Ο
Χριστός με τρυφερότητα του το αρνείται. Του ζητά να επιστρέψει στο
σπίτι του και να διηγηθεί την απελευθέρωσή του από τον Θεό,
αναλαμβάνοντας την ευθύνη της ζωής του. Ο
Χριστός τον καλεί να αξιοποιήσει την νέα αρχή που του έδωσε και
ελέγχοντας τον χρόνο, να τον κάνει αφορμή εύρεσης γνήσιων σχέσεων. Να
ξεπεράσει την ιδιορρυθμία του και να αγαπήσει. Αυτό θέλει άλλη θέαση της
ζωής.
Ο
δαιμονισμένος των Γαδαρηνών πήρε την ευκαιρία να ξαναβρεί το «αρχικόν»
του δώρημα. Ο Χριστός τον βοηθά να νικήσει και να βγει από την ήττα του.
Η ευθύνη και η αγάπη είναι τα κλειδιά. Ο καθένας μας καλείται, πριν
δοκιμαστεί, γιατί δεν ξέρουμε το μέλλον μας, να παλέψει με υπευθυνότητα
να μην νικηθεί από τις αναπτυσσόμενες ιδιορρυθμίες του χαρακτήρα, οι
οποίες είναι αναπόφευκτες, αλλά είναι μοιραίες
αν οδηγούν στην αδυναμία για σχέση με τον Θεό και τον συνάνθρωπο και
μας οδηγούν στην μοναξιά του εγωκεντρισμού. Αλλά και στην αδυναμία μας,
στην ήττα μας, αν έχουμε χτίσει σχέσεις, αν εμπιστευόμαστε τον Χριστό,
δεν θα νικηθούμε από τους δαίμονες που απαιτούν να γίνουν ταυτότητά μας,
για να μας καθυποτάξουν και να μας συντρίψουν. Η κοινωνικότητα της
αγάπης γίνεται φάρμακο κατά του διαβόλου. Και αυτή βιώνεται στην
Εκκλησία!
του π. Θεμιστοκλή Μουρτζανού
