εκεί στον Άγιο Σπυρίδωνα του Λουγκουζί...στη μέση του πουθενά...στο σπίτι σου...

Της Χριστίνας Σεφερλή*

  Μου ζητήθηκε να γράψω ένα κείμενο για την εμπειρία μου ως εθελόντρια της 6^ης ιεραποστολής στην Ουγκάντα της Μονής Παναγίας Χρυσοπηγής και παρόλο που πάντα τα πηγαίναμε καλά με τον γραπτό λόγο, είναι πρώτη φορά που δεν ξέρω από που να αρχίσω,τι λέξεις να χρησιμοποίησω που να έχουν την δύναμη να μεταφέρουν έστω και λίγη από την αγάπη που μου δόθηκε,κάτι από τους λυγμούς που συγκράτησα,μερικά από τα δάκρυα συγκίνησης που κύλησαν από τα μάτια μου,μέρος από όσα γέμισαν και ξεχείλησαν την ψυχή μου.Ξεκίνησα με δυο βαλίτσες δώρα,ρούχα,φάρμακα,καραμέλες και παιχνίδια από την Ελλάδα και επέστρεψα με τόσες αναμνήσεις,συναισθήματα και μαθήματα ζωής που δεν χωρούν σε όλες τις βαλίτσες του κόσμου.Έλαβα ευγνωμοσύνη κυρίως για την παρουσία μου εκεί κι έπειτα για όσα προσπάθησα να προσφέρω και η επιθυμία μου να λάβω μέρος και στην επόμενη ιεραποστολή φαντάζει μικρή για να εκφράσω την δική μου ευγνωμοσύνη!!!

  Από το αεροπλάνο ακόμα καταλάβαινες ο,τι αυτό το ταξίδι δεν θα είναι σαν τα προηγούμενα.Ξημερώματα Κυριακής φτάνουμε στο αεροδρόμιο της Ουγκάντας και η εικόνα από ψηλά δεν θυμίζει τίποτα από τις χώρες της Ευρώπης.Μέσα στο πιο βαθύ σκοτάδι,αυτό πριν την αυγή της μέρας,διέκρινες με δυσκολία αχνά φωτάκια σαν λυχναράκια με μεγάλη απόσταση το ένα από το άλλο.Ίχνος από τους μεγαλοπρεπής φωτισμούς που συναντάμε στις πρωτεύσουσες της Δύσης.

   Πρώτη συμβουλή που μας δόθηκε να αφεθούμε ελεύθεροι και δεκτικοί στις απρόσμενες εκπλήξεις που επιφυλάσσει η Αφρική.Και για μένα η πρώτη από αυτές ήταν λίγες ώρες αργότερα στην Θεία λειτουργία που πραγματοποιήθηκε στον Άγιο Σπυρίδωνα στο Λουγκουζί,το κέντρο της ιεραποστολής μας.Στη μέση του πουθενά, σ’ενα κτίριο που τα μόνα που το κάνουν να θυμίζει εκκλησία είναι ο αγέροχος σταυρός στην κορυφή του,ο συγκινητικός ήχος των καμπάνων που καλούν τους Χριστιανούς και ο Εσταυρωμένος να δεσπόζει μόνος Του μέσα στο ιερό.Πόσο «φτωχή» εκκλησία σε σχέση με την εικόνα των δικών μας στην Ελλάδα... κι όμως ήταν η πρώτη φορά που το βλέμμα κι η σκέψη μου ήταν εκεί...προσηλωμένη στην ουσία όλης μας της πίστης.

   Στο σταυρό του Χριστού που μάτωνε για άλλη μια φορά για μας,λευκούς και μαύρους,κι είχε τα χέρια Του τόσο ανοιχτά που μας χωρούσε όλους στην αγκαλιά Του.Και ανάμεσα σ’αυτές τις σκέψεις, σοκολατένιες φατσούλες να ξεπροβάλουν πότε από την κεντρική είσοδο και πότε από τις πλαΪνές ,να κάνουν με περίσσεια ευλάβεια  το σταυρό τους,να βγάζουν τα παπουτσάκια τους  και να καθονται στα στρωμένα χαλάκια κάτω από το σταυρό.Και παρ’όλο που ήταν παιδιά,μικρά,κούτσικα σοκολατάκια καθόντουσαν εκεί ήσυχα σχεδόν σε όλη τη διάρκεια, έψελναν,ήξεραν τα περισσότερα απ’έξω κι έτρεχαν να πιάσουν σειρά να φιλήσουν το ευαγγέλιο και μετά το ίδιο πάλι όταν βγαίνει η Θεία Κοινωνία.Και τα παπαδάκια με τι ευλάβεια φιλούσαν το χέρι του παππούλη,τι σεβασμό που έδειχναν οι προσεγμένες  κινήσεις τους για όλα τα τελετουργικά τους καθήκοντα .Κι Εσύ εκεί Χριστέ μου στη μέση του ιερού...σ’ένα χωριό στη μέση του πουθενά,στον απόηχο της δυστυχίας μιας χώρας που οι ορθόδοξοι Χριστιανοί δεν φτάνουν ούτε το 1%.Κι εγώ παρούσα σε μια λειτουργία που δεν είχα φανταστεί ποτέ.Ευλογία!Με πόση δυσκολία συγκράτησα εκείνο τον πρώτο λυγμό.

Επόμενη εικόνα έξω από την εκκλησία,έπαρση σημαίας!Μια παρόμοια εικόνα από τα παιδικά μου χρόνια στο σχολείο φέρνουν ένα μειδίασμα χαμόγελου στα χείλη μου. “Oh Uganda…” ξεκινούν τον εθνικό τους ύμνο κι η σημαία της Ουγκάντας αρχίζει να ανεβαίνει.Και μετά ξεκινά ο π.Εφραίμ «Σε γνωρίζω από την κόψη...» και τα σοκολατάκια τραγουδούν μαζί του,τα σοκολατένια φατσάκια με σεβασμό στέκονται και τραγουδούν «χαίρε ω χαίρε λευτεριά» κι η γαλανόλευκη να ανεμίζει... κι αυτή εκεί στη μέση του πουθενά,δείγμα ευγνωμοσύνης στη χώρα που τους έχει απλώσει χείρα βοηθείας.Ένας ακόμα κόμπος στο λαιμό κάνει παρέα στον προηγούμενο.

Πόσα συγχαρητήρια αξίζουν στον πάτερ Γεώργιο.Με όπλα του την  υπομονή και την μεγάλη του πίστη, λιθαράκι λιθαράκι, χτίζει το σπίτι του Χριστού,σπέρνει την ευλάβεια και ποτίζει καθημερινά την αγάπη για την Ελλάδα στις καρδιές όλων των «παιδιών» του.Γιατί ο πάτερ Γεώργιος δεν είναι πατέρας μόνο του «πάτερ» και του Νέκταρ αλλά κάθε πονεμένου που θα βρεθεί στον δρόμο του.Απόδειξη περίτρανη το ο,τι στο σπίτι του δεν ζει με την τετραμελή οικογένεια του αλλά και με τα ψυχοπαίδια του,που είναι τόσα όσες οι μερίδες  που μπορεί να βγάλει το τσουκάλι.Εδώ και καιρό έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ο,τι υπάρχουν ιερείς που επιλέγουν οι ίδιοι να γίνουν και υπάρχουν ιεροίς που τους διαλέγει ο Χριστός.Αυτοί οι δεύτεροι...φάροι φωτεινοί από την χάρη του Θεού ρίχνουν φως στο «σκοτάδι» που ζούμε.Ένας τέτοιος φάρος είναι ο πατερ Γεώργιος που όσο σιγανή είναι η φωνή του όταν μιλάει,τόσο δυνατά φωνάζουν τα έργα του!Λίγες ώρες πριν επιστρέψουμε Ελλάδα ένιωσα την ανάγκη να του πω ένα ευχάριστω για την απίστευτη φιλοξενία του,για το πόσο προστατευμένοι νιώθαμε συνεχώς και για το κουκούλι αγάπης με το οποίο μας περιέβαλαν όλοι στο σπίτι του.Αν και οι Έλληνες φημιζόμαστε για την φιλοξενία μας μπροστά στου πατερ Γεώργιου ερχόμαστε δεύτεροι και καταϊδρωμένοι.Και η απάντηση του,με τα λίγα,σπαστά ελληνικά του θρυμμάτισε-για άλλη μια φορά, όπως εκείνα τα λόγια του που καθόρισαν την απόφαση μου να συμμετάσχω στην ιεραποστολή ένα χρόνο πριν- ό,τι είχε απομείνει όρθιο στην καρδιά μου από τον ευχαριστήριο λόγο της μητέρας του,της γλυκιάς μας της γιαγιάς,της Τζάτζα Μοτζάρα,λίγο πριν. «Εδώ είναι σπίτι σας.Όπου έχει εκκλησία είναι σπίτι σας.Κι εγώ όταν έρχομαι στην Ελλάδα,όπου έχει εκκλησία είναι σπίτι μου.»,ο πατερ Γεώργιος... «Θέλω να ευχαριστήσω τα εγγόνια μου από την Ελλάδα..» η Τζατζα Μοτζάρα και τα δάκρυα να συγκρατούνται με μεγάλη δυσκολία.

Τι να πρωτοθυμηθώ και πως να τα χωρέσω όλα σ’ενα κείμενο;Μετράω 24 ώρες στην Ελλάδα και μετά από ένα απολαυστικό μπάνιο και επικοινωνία με αγαπημένα πρόσωπα το μόνο που θέλω είναι να εκσφεντονισθώ με κάποιο τρόπο πίσω.Να ξυπνήσω αύριο κάτω από την άσπρη κουνουπιέρα,να ακούσω την τσιριχτή φωνή της Ακριβής να λέει «καλημέρα» με το που χτυπήσει το ξυπνητήρι,να δω αν η Δέσποινα κι η Κωνσταντίνα έχουν τελειώσει με το μπάνιο,να έχω στο νου μου να ξυπνήσει η Παναγιώτα,να ανοίξω την πόρτα και να δω τον π.Εφραίμ να κάθεται μπροστά στον υπολογιστή στο τραπέζι, να με καλημερίζει και άλλοτε να ρωτάει αν είμαι καλά άλλοτε να πετάει ατάκες από την προηγούμενη μέρα,να σκάει μύτη τρέχοντας από το διάδρομο το  Εφραιμάκι ,να τον στριμώχνω να τον γαργαλίσω κι εκείνος να τσιρίζει,να εμφανίζεται μετά ο Νεκτάριος και να τον κυνηγάω κι αυτόν για να μη ζηλεύει που όλοι κανακεύουμε το μικρό  που μας έχει κλέψει την καρδιά.Στην κουζίνα να καλημερίζω τη Φωτεινή,την Νατσίτο,τη  Μπρέντα,στην αυλή ο Αναστάσιος πάντα με τα παπούτσια στο χέρι να τα βάλει στο αυτοκίνητο,ο Άνκο Σόζι να περιμένει με ανοιχτό το πορτ μπαγκαζ να δει τι θα πάρουμε μαζί,ο Σπυράκος να παίζει με τα άλλα μικρά στην αυλή, καθώς περιμένουμε όλοι το Χριστοφόρο και το Νουσούμπουγκα για να μπούμε στο βανάκι.Οι Γιώργηδες να φορτώνουν το ταξί και να ελέγχουν αν τα πήραμε όλα,εγώ με το Γιάννη να λογομαχούμε-για πλάκα πάντα!- έτσι για να πάει καλά η μέρα.Και μετά στο δρόμο-ο Θεός να τον κάνει- έξω από το σπίτι να αρχίζουμε όλοι το «πάτερ ημών» για να ανέβει το αυτοκίνητο...που ως εκ θαύματος...κι όπως λέει ο π.Εφραίμ «μην αγχώνεστε... πάντα πάει».Και τα παιδάκια που τρέχουν απ τα στενάκια  να μας  χαιρετήσουν και φωνάζουν όλα μαζί « Bye Mzungu»...κι ύστερα ξεκινάει το μαρτύριο...η ατελείωτη κίνηση στους δρόμους.Οι στιγμές που όταν δεν ήμαστε όλοι ορεξάτοι και δεν τραγουδάμε το κοκκοράκι στον Άνκο Σόζι ή κοιμάσαι κυριολεκτικά όρθιος από την κούραση ή μένεις μόνος με τις σκέψεις σου.Οι ώρες που προσωπικά,όταν δεν κοιμόμουν,αναμετριόμουν με την πίστη μου και τα «γιατί» που άρχιζαν μέσα μου από τις εικόνες που αντίκριζα μέσα κι έξω από το βανάκι.Που είσαι Θέε μου;Γιατί τόση δυστυχία;Γιατί ο Σπυράκος που ‘ναι τόσο έξυπνος και σ’όλες τις ζωγραφιές γράφει ο,τι αγαπάει τη μαμά του να βιώνει την εγκατάλειψη;ΓΙΑΤΙ;ΓΙΑΤΙ;ΓΙΑΤΙ;...και τότε σαν απάντηση άλλες σκέψεις...εγώ με όνειρα να ταξιδέψω σε εξωτικά νησιά και να κάνω το γύρο του κόσμου, σ’ένα ταξίδι που δεν μπορούσα καν να φανταστώ,σ’ενα βανάκι με 28 άτομα το ένα πάνω στ’άλλο,εγώ από μια ζωή κατανάλωσης να περνάω σε δυο εβδομάδες προσφοράς όλου μου του είναι που με γεμίσαν ψυχικά περισσότερο απ’όλες τις αγορές που έχω κάνει σ’όλη μου τη ζωή,εγώ που κάποτε έλεγα «δεν θα σώσω εγώ τον κόσμο» να κάνω ο,τι περνάει από το χέρι μου για να γελάσουν,να χαρούν,να νιώσουν ψίγματα αγάπης τα σοκολατάκια μου.Και τότε μια σκέψη που γαληνεύει τη ψυχή μου...μια ίσως ρομαντική σκέψη για κάποιους ,μια σκέψη που θα έκανε έξαλλους κάποιους άλλους..αλλά που ποσώς με ενδιαφέρει.Θα μπορούσε άραγε να είναι αυτό το σχέδιο του Θεού;Κάθε άνθρωπος που υποφέρει εκεί,να είναι η «ευκαιρία» να σώσει την ψυχή του κάποιος που τα χει όλα εδώ;Μήπως τελικά αυτές οι σοκολατένιες ψυχούλες που σηκώνουν το δικό τους σταυρό είναι οι εκλεκτές του Θεού;Αυτοί που σήμερα μας ευχαριστούν,είναι αυτοί που θα συνηγορήσουν για να χουμε κι εμείς μια θέση αύριο κοντά Του;Θα έρθει άραγε η μέρα που οι ρόλοι θα αλλάξουν;Που οι λευκοί θα ευγνωμονούν αιωνίως τους μαύρους;

Μακρύς ο δρόμος κι οι σκέψεις πολλές...ώσπου φτάνουμε στην τελική στροφή...δεξιά και μπαίνουμε στο χωριό,άλλη μια αριστερά και  ξεπροβάλλει ο Άγιος Σπυρίδωνας.Σοκολατάκια τρέχουν να μας υποδεχτούν.Οι καμπάνες,η λειτουργία,οι σημαίες και σειρά έχει το τσάι.Και τι δε θα δινα να ξαναβρεθώ να μοιράζω κούπες με τσάι στα σοκολατάκια κι ας με καίει  ο Γιάννης κι η Ακριβή καθώς βάζουν γρήγορα στις κούπες και που και που πετάγονται σταγόνες που ζηματάνε,ενώ τα σοκολατάκια το βουτάνε από την βάση της κούπας και δεν αντιλαμβάνονται την θερμοκρασία.Κι ύστερα όλοι για κατήχηση να κρέμονται από τα λόγια του π.Εφραίμ και τη μετάφραση του Χριστοφόρου,ενώ εμείς προετοιμάζουμε τα παιχνίδια της ημέρας.Κάθε μέρα κι άλλη εκπληξη,άλλο παιχνίδι,άλλη κατασκευή.Και να χω στο νου μου πότε θα φανεί η «μπουμπούκα».Αααχ μπουμπούκα μου γιατί δεν σε πήρα μαζί μου;Πόσο με πονάνε οι μήνες που θα πρέπει να αρκεστώ στα βιντεάκια με τα νάζια σου και τους χορούς σου μέχρι να σε ξαναδω;Πως τρύπωσες μέσα στην καρδιά μου και την έκανες δική σου τόσο γρήγορα; Η ώρα να πλησιάζει 14.00 και να ετοιμαζόμαστε για το μεσημεριανό.Τα σοκολατάκια στη σειρά κι εμείς στο πόστο μας.Τι ωραία που ήταν...μέχρι και το τσουρούφλισμα στα χέρια μου από τον Γιάννη και το Γιώργο καθώς έβαζαν φασόλια και ζουμί στα πιάτα αναπολώ.Και το βράδυ να γυρνάμε σπίτι πτώματα από την κούραση κι η Φλάβια να μας υποδέχεται «Μπανάάάγκε...πόσο κουρασμένοι φαίνεστε!!!».Τα γέλια στο τραπέζι με τον απολογισμό της κάθε μέρας...το απόδειπνο...η "καλή αυριανή" του π.Εφραίμ πριν πέσουμε για ύπνο.

Θα μπορούσα να γράφω για ώρες κι ας χρειάζομαι παράλληλα μια κούτα χαρτομάντηλα.Ήταν όμορφα...ήταν πολύ όμορφα!Στην Αφρική όλα είναι ακατέργαστα...από τα τοπία ως τις ανθρώπινες συμπεριφορές...με ο,τι καλό ή κακό συνεπάγεται αυτό.Μακριά από τον καθωσπρεπισμό και την υποκρισία του δυτικού κόσμου,η αυθεντικότητα,η αλήθεια όλων όσων σε περιβάλλουν σε συνεπαίρνει και σε εξοικειώνει με την εκεί πραγματικότητα κι ο,τι αληθινό έχεις κι εσύ μέσα σου.

Δεν θα μπορούσα να παραλλείψω  να αναφερθώ και στο μάθημα ζωής που πήρα από τους ανθρώπους που γνώρισα στην Ουγκάντα.Κι αυτό δεν είναι άλλο απ΄το εξής: τι άνθρωπος είσαι δεν το καθορίζουν οι δυσκολίες που αντιμετώπισες ή αντιμετωπίζεις στην ζωή σου – όσο τραγικές κι αν είναι- αλλά το τι επιλέγεις να αφήσουν αυτές μέσα σου.Κάθε άνθρωπος που γνώρισα, μέσα στη ψυχή του έκρυβε κι ένα μεγάλο πόνο,εγώ,όμως, το μόνο που εισέπραξα ήταν αγάπη.Καθαρή,αμόλυντη,ειλικρινή,μεγάλη αγάπη...αυτό πήρα από την «φτωχή» Ουγκάντα επιστρέφοντας στην Ελλάδα...αυτό παράγουν στην Ουγκάντα και στο δίνουν απλόχερα σε τόνους,καταδικάζοντας σε να μην μπορέσεις να τους ξεχάσεις ποτέ!Η «εκδίκηση» τους για την αδικία που βιώνουν σ’αυτή τη ζωή και την δυστυχία τους...να σου κλέβουν την καρδιά...να κρατάνε ένα κομμάτι σου-ίσως το καλύτερο κομμάτι του εαυτού σου- εκεί στην μακρινή,στην μικρή,στη «φτωχή» Ουγκάντα κι ο μόνος τρόπος να ξαναενωθείς μ’αυτό να επιστρέφεις κοντά τους,να επιστρέφεις εκεί στον Άγιο Σπυρίδωνα του Λουγκουζί...στη μέση του πουθενά...στο σπίτι σου...

«Πάντα στο νου σου να ‘χεις την Ιθάκη.

Το φθάσιμον εκεί είν’ο προορισμός σου.

Αλλά μη βιάζεις το ταξίδι διόλου.

Καλύτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει

Και γέρος πια ν’αράξεις στο νησί,

Πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο,

Μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.

Η Ιθάκη σ’έδωσε τ’ωραίο ταξίδι.

Χωρίς αυτήν δεν θα βγαινες στον δρόμο.

Αλλά δεν έχει να σε δώσει πια.

Κι αν πτωχική την βρεις,η Ιθάκη δε σε γέλασε.

Έτσι σοφός που έγινες,με τόση πείρα,

Ήδη θα κατάλαβες οι Ιθάκες τι σημαίνουν.»

Αφιερωμένο στην οικογένεια ΜΟΥ, στην σοκολατένια μου οικογένεια στην Ουγκάντα

Μακάρι να εισακουστούν οι προσευχές σας-όπως μου είπατε φεύγοντας- και να με αξιώσει ο Θεός να τα ξαναπούμε του χρόνου...μου λείπετε ήδη... «νιο...νιο...νιο»....
*Η Χριστίνα Σεφερλή εργάστηκε ως εθελόντρια τον Αύγουστου του 2017 στην 6η αποστολή της Ιεράς Μονής Παναγίας Χρυσοπηγής στην Ουγκάντα.Την ευχαριστούμε "από καρδιάς"πολύ. Ο Θεός να την ευλογεί