της Μαρί Βερντιέ
Όλο και περισσότεροι, όλο και γηραιότεροι. Έτσι θα μπορούσε να τιτλοφορείται η νέα έκθεση για την δημογραφία στην Ευρώπη των 27 που κοινοποίησε στα τέλη του Μαρτίου η ...
ευρωπαϊκή στατιστική υπηρεσία EUROSTAT.
Την τελευταία πεντηκονταετία ο πληθυσμός των 27 κρατών-μελών αυξήθηκε κατά 100 εκατομμύρια κι έφτανε την πρωτοχρονιά του 2012 τα 503.7 εκατομμύρια.
Αλλά ο ρυθμός αυτής της αύξησης επιβραδύνεται διαρκώς εδώ και μία εικοσαετία, έχοντας πια βαλτώσει στο 1.5 εκατομμύριο
Όλο και περισσότεροι, όλο και γηραιότεροι. Έτσι θα μπορούσε να τιτλοφορείται η νέα έκθεση για την δημογραφία στην Ευρώπη των 27 που κοινοποίησε στα τέλη του Μαρτίου η ...
ευρωπαϊκή στατιστική υπηρεσία EUROSTAT.
Την τελευταία πεντηκονταετία ο πληθυσμός των 27 κρατών-μελών αυξήθηκε κατά 100 εκατομμύρια κι έφτανε την πρωτοχρονιά του 2012 τα 503.7 εκατομμύρια.
Αλλά ο ρυθμός αυτής της αύξησης επιβραδύνεται διαρκώς εδώ και μία εικοσαετία, έχοντας πια βαλτώσει στο 1.5 εκατομμύριο
Πηγή τρομακτικόπερισσότερους κατοίκους τον χρόνο. Το 2011 μάλιστα,
λόγω της χαμηλής τους γεννητικότητας και του αρνητικού μεταναστευτικού τους
ισοζυγίου, ο πληθυσμός μειώθηκε σε οκτώ κράτη-μέλη: τις τρεις βαλτικές
δημοκρατίες, την Ελλάδα, την Ουγγαρία, τη Βουλγαρία, την Πορτογαλία και την
Ρουμανία.
Η μετανάστευση πηγή δημογραφικής αύξησης
Καθώς οι πρώτες γενιές των «μπέιμπι μπούμερ» θα φθάνουν σε προχωρημένες ηλικίες τα επόμενα χρόνια -και σε συνδυασμό με την αναμενόμενη αύξηση της θνησιμότητας- η έκθεση δεν αποκλείει ο αριθμός των θανάτων να ξεπερνάει σύντομα εκείνον των γεννήσεων σε ολόκληρη την ΕΕ, όπως ήδη συμβαίνει σε εννέα κράτη-μέλη, εναποθέτοντας την όποια δημογραφική αύξηση ή σταθεροποίησή της αποκλειστικά στην μετανάστευση. Ήδη σήμερα, στην μετανάστευση οφείλονται τα 2/3 της πληθυσμιακής αύξησης της ΕΕ.
Το 2011 κατέφτασαν σε κάποιο κράτος-μέλος της Ευρώπης των 27 1.7 εκατομμύρια νεοαφιχθέντες εκτός Ευρώπης, ενώ άλλα 1.3 εκατομμύρια μετακινήθηκαν εντός ΕΕ. Οι μετανάστες προτίμησαν το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ισπανία, την Γερμανία και την Ιταλία, με την Γαλλία να βρίσκεται πολύ πίσω, με 160 χιλιάδες νέες αφίξεις, εκ των οποίων 44% Ευρωπαίων και 56% από χώρες εκτός ΕΕ. Την ίδια εποχή στα κράτη που έχουν πληγεί από την κρίση, σαν την Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Ισπανία και την Πορτογαλία, αναγεννήθηκαν οι παλαιές του μεταναστευτικές παραδόσεις, με αποτέλεσμα οι χώρες αυτές να εξάγουν ήδη περισσότερους μετανάστες από όσους εισάγουν.
«Στην Γαλλία, η γεννητικότητα άντεξε καλύτερα στην κρίση»
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες επλήγησαν περισσότερο από την οικονομική κρίση: ο αμερικανικός δείκτης γεννητικότητας μειώθηκε από 2.12 το 2007 σε 1.89 το 2011. Η Ευρώπη, που στον τομέα αυτόν είχε γνωρίσει μιαν ανάκαμψη την δεκαετία του 2000, η σχετική κάμψη άργησε περισσότερο να έρθει, και άρχισε να παρατηρείται το 2009-2010. Η Γαλλία επέδειξε μεγαλύτερη ανθεκτικότητα, με τον δείκτη γεννητικότητάς της να διατηρείται και το 2012 πάνω από το όριο των 2 παιδιών/γυναίκα. Αυτό εξηγείται αναμφίβολα από το ότι η χώρα αυτή δεν επλήγη από την κρίση με την σφοδρότητα που παρατηρήθηκε αλλού, αλλά και από την στήριξη που έχουν στην χώρα αυτή οι πολιτικές στήριξης της οικογένειας»
Λιγότεροι νέοι, περισσότεροι γέροι
Την περασμένη δεκαετία το προσδόκιμο επιβίωσης αυξήθηκε κατά τρία χρόνια, και έφτασε στα 80.4 έτη το 2011 έναντι 77.7 έτη το 2002 (83.2 για τις γυναίκες, 77.4 για τους άνδρες). Αλλά η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης, σε συνδυασμό με την μείωση της γεννητικότητας, έστω κι αν αυτή το 2002 ήταν μικρότερη από ότι το 2011 (1.46 έναντι 1.57 παιδιά/γυναίκα) οδηγεί κατ' ανάγκην στη γήρανση του πληθυσμού. Η μέση ηλικία (εκείνη που διαχωρίζει στον πληθυσμό σε δύο ισάριθμες ομάδες) έφτασε το 2012 τα 41.5 έτη, έξι περισσότερα από ότι το 1992, οπότε ήταν τα 35.7 έτη.
Δημογραφική πυραμίδα του γηγενούς πληθυσμού και των μεταναστών στην ΕΕ-27, τη 1/1/2012
Η μετανάστευση πηγή δημογραφικής αύξησης
Καθώς οι πρώτες γενιές των «μπέιμπι μπούμερ» θα φθάνουν σε προχωρημένες ηλικίες τα επόμενα χρόνια -και σε συνδυασμό με την αναμενόμενη αύξηση της θνησιμότητας- η έκθεση δεν αποκλείει ο αριθμός των θανάτων να ξεπερνάει σύντομα εκείνον των γεννήσεων σε ολόκληρη την ΕΕ, όπως ήδη συμβαίνει σε εννέα κράτη-μέλη, εναποθέτοντας την όποια δημογραφική αύξηση ή σταθεροποίησή της αποκλειστικά στην μετανάστευση. Ήδη σήμερα, στην μετανάστευση οφείλονται τα 2/3 της πληθυσμιακής αύξησης της ΕΕ.
Το 2011 κατέφτασαν σε κάποιο κράτος-μέλος της Ευρώπης των 27 1.7 εκατομμύρια νεοαφιχθέντες εκτός Ευρώπης, ενώ άλλα 1.3 εκατομμύρια μετακινήθηκαν εντός ΕΕ. Οι μετανάστες προτίμησαν το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ισπανία, την Γερμανία και την Ιταλία, με την Γαλλία να βρίσκεται πολύ πίσω, με 160 χιλιάδες νέες αφίξεις, εκ των οποίων 44% Ευρωπαίων και 56% από χώρες εκτός ΕΕ. Την ίδια εποχή στα κράτη που έχουν πληγεί από την κρίση, σαν την Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Ισπανία και την Πορτογαλία, αναγεννήθηκαν οι παλαιές του μεταναστευτικές παραδόσεις, με αποτέλεσμα οι χώρες αυτές να εξάγουν ήδη περισσότερους μετανάστες από όσους εισάγουν.
«Στην Γαλλία, η γεννητικότητα άντεξε καλύτερα στην κρίση»
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες επλήγησαν περισσότερο από την οικονομική κρίση: ο αμερικανικός δείκτης γεννητικότητας μειώθηκε από 2.12 το 2007 σε 1.89 το 2011. Η Ευρώπη, που στον τομέα αυτόν είχε γνωρίσει μιαν ανάκαμψη την δεκαετία του 2000, η σχετική κάμψη άργησε περισσότερο να έρθει, και άρχισε να παρατηρείται το 2009-2010. Η Γαλλία επέδειξε μεγαλύτερη ανθεκτικότητα, με τον δείκτη γεννητικότητάς της να διατηρείται και το 2012 πάνω από το όριο των 2 παιδιών/γυναίκα. Αυτό εξηγείται αναμφίβολα από το ότι η χώρα αυτή δεν επλήγη από την κρίση με την σφοδρότητα που παρατηρήθηκε αλλού, αλλά και από την στήριξη που έχουν στην χώρα αυτή οι πολιτικές στήριξης της οικογένειας»
Λιγότεροι νέοι, περισσότεροι γέροι
Την περασμένη δεκαετία το προσδόκιμο επιβίωσης αυξήθηκε κατά τρία χρόνια, και έφτασε στα 80.4 έτη το 2011 έναντι 77.7 έτη το 2002 (83.2 για τις γυναίκες, 77.4 για τους άνδρες). Αλλά η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης, σε συνδυασμό με την μείωση της γεννητικότητας, έστω κι αν αυτή το 2002 ήταν μικρότερη από ότι το 2011 (1.46 έναντι 1.57 παιδιά/γυναίκα) οδηγεί κατ' ανάγκην στη γήρανση του πληθυσμού. Η μέση ηλικία (εκείνη που διαχωρίζει στον πληθυσμό σε δύο ισάριθμες ομάδες) έφτασε το 2012 τα 41.5 έτη, έξι περισσότερα από ότι το 1992, οπότε ήταν τα 35.7 έτη.
Δημογραφική πυραμίδα του γηγενούς πληθυσμού και των μεταναστών στην ΕΕ-27, τη 1/1/2012
Η EUROSTAT εκτιμά πως αυτές οι δημογραφικές εξελίξεις θα έχουν δυσμενείς
επιπτώσεις όσον αφορά τον «δείκτη εξάρτησης» ήτοι το σύνολο του πληθυσμού που
είναι κάτω των 15 ετών ή πάνω των 65 σε σχέση με τον ενεργό πληθυσμό των ηλικιών
15-64. Ακόμα κι αν τα κριτήρια αυτής της κατάταξης μοιάζουν σήμερα απαρχαιωμένα,
καθώς οι νέοι στην πραγματικότητα εισέρχονται στην αγορά εργασία πολύ αργότερα,
οι εξελίξεις στον τομέα αυτόν είναι στην κυριολεξία συγκλονιστικές.
Ο «δείκτης εξάρτησης» των νέων μειώθηκε την τελευταία εικοσαετία κατά πάνω από 10 μονάδες σε πολυάριθμες χώρες: την Πολωνία (από 37.7%, 21.2%), την Ιρλανδία (από 42.2%, 32.5%) κ.λπ. Στην ΕΕ συνολικά μειώθηκε κατά μέσο όρο κατά 5% (από 28.5% σε 23.4%). Στην Γαλλία ο δείκτης αυτός έχει παραμείνει πιο αμετακίνητος από ότι οπουδήποτε αλλού στην ΕΕ χάνοντας μόλις 2 μονάδες και φτάνοντας στο 28.9%.
Αλλά αυτή η μείωση του πληθυσμού των κάτω των 15 ετών, που σήμερα δεν εκπροσωπούν παρά το 15.6% του συνόλου, συνοδεύεται από την αύξηση των άνω των 64 ετών, που έφτασαν στο 17.8% του πληθυσμού. Ο «δείκτης εξάρτησης» αυτής της δεύτερης ομάδας αυξήθηκε κατά σχεδόν 6% (από 21%, σε 26.8% μέσα σε μια εικοσαετία), με την Ιταλία και την Γερμανία να έχουν το πανευρωπαϊκό ρεκόρ με σχεδόν 31%, καταδιωκόμενες από την Σουηδία και την Πορτογαλία, που ξεπερνούν το 29%. Αυτό σημαίνει πως αν στην Ευρώπη συνολικά έχουμε πάνω-κάτω τέσσερις εργαζομένους για κάθε συνταξιούχο άνω των 65 ετών, στις χώρες αυτές κάθε ηλικιωμένος καλείται να συντηρηθεί από 3 μόνο εργαζομένους.
Η άνθηση των γεννήσεων εκτός γάμου
Η Ευρώπη ολόκληρη φαίνεται να περνάει στον αστερισμό των γεννήσεων εκτός γάμου. Σ έξι κράτη-μέλη οι γεννήσεις αυτές ξεπερνούν το 50%, ενώ στην ΕΕ συνολικά το σχετικό ποσοστό έχει φτάσει στο 39.5% το 2011 έναντι 17.4% το 1990. Την τελευταία εικοσαετία, οι γεννήσεις εκτός γάμου πέρασαν από 27.2% στο 59.7% στην Εσθονία, από 12.6% σε 56.1% στη Βουλγαρία, από 30.1% σε 55.8% στη Γαλλία. Την ίδια περίοδο στην Πορτογαλία έφτασαν στο 43% από 15%, στην Ισπανία στο 37.4% από 9.6% και στην Ιταλία στο 23.4% από 6.5%. Την εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα αντιπροσωπεύει στον τομέα αυτόν μόνο η Ελλάδα, όπου ο δείκτης γεννήσεων εκτός γάμου έφτασε μόνο στο 7.4%, από 2.2%.
Ο «δείκτης εξάρτησης» των νέων μειώθηκε την τελευταία εικοσαετία κατά πάνω από 10 μονάδες σε πολυάριθμες χώρες: την Πολωνία (από 37.7%, 21.2%), την Ιρλανδία (από 42.2%, 32.5%) κ.λπ. Στην ΕΕ συνολικά μειώθηκε κατά μέσο όρο κατά 5% (από 28.5% σε 23.4%). Στην Γαλλία ο δείκτης αυτός έχει παραμείνει πιο αμετακίνητος από ότι οπουδήποτε αλλού στην ΕΕ χάνοντας μόλις 2 μονάδες και φτάνοντας στο 28.9%.
Αλλά αυτή η μείωση του πληθυσμού των κάτω των 15 ετών, που σήμερα δεν εκπροσωπούν παρά το 15.6% του συνόλου, συνοδεύεται από την αύξηση των άνω των 64 ετών, που έφτασαν στο 17.8% του πληθυσμού. Ο «δείκτης εξάρτησης» αυτής της δεύτερης ομάδας αυξήθηκε κατά σχεδόν 6% (από 21%, σε 26.8% μέσα σε μια εικοσαετία), με την Ιταλία και την Γερμανία να έχουν το πανευρωπαϊκό ρεκόρ με σχεδόν 31%, καταδιωκόμενες από την Σουηδία και την Πορτογαλία, που ξεπερνούν το 29%. Αυτό σημαίνει πως αν στην Ευρώπη συνολικά έχουμε πάνω-κάτω τέσσερις εργαζομένους για κάθε συνταξιούχο άνω των 65 ετών, στις χώρες αυτές κάθε ηλικιωμένος καλείται να συντηρηθεί από 3 μόνο εργαζομένους.
Η άνθηση των γεννήσεων εκτός γάμου
Η Ευρώπη ολόκληρη φαίνεται να περνάει στον αστερισμό των γεννήσεων εκτός γάμου. Σ έξι κράτη-μέλη οι γεννήσεις αυτές ξεπερνούν το 50%, ενώ στην ΕΕ συνολικά το σχετικό ποσοστό έχει φτάσει στο 39.5% το 2011 έναντι 17.4% το 1990. Την τελευταία εικοσαετία, οι γεννήσεις εκτός γάμου πέρασαν από 27.2% στο 59.7% στην Εσθονία, από 12.6% σε 56.1% στη Βουλγαρία, από 30.1% σε 55.8% στη Γαλλία. Την ίδια περίοδο στην Πορτογαλία έφτασαν στο 43% από 15%, στην Ισπανία στο 37.4% από 9.6% και στην Ιταλία στο 23.4% από 6.5%. Την εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα αντιπροσωπεύει στον τομέα αυτόν μόνο η Ελλάδα, όπου ο δείκτης γεννήσεων εκτός γάμου έφτασε μόνο στο 7.4%, από 2.2%.
