Ὁ παπα Λευτέρης Νουφράκης μαζί μέ 4 Ἕλληνες Ἀξιωματικούς τολμᾶ τό ἀδιανόητο!- «Ἦταν 19 Ἰανουαρίου τοῦ 1919»

 

{σημ.Μέλιας: Το γεγονός συνέβη με το (ν.ημερ.) στις 19 Ιανουαρίου και με το (π.ημερ.) στις 6 Ιανουαρίου}

.

Νούφρη τόν λέγαν τόν παπά,
κι’ ἦταν ἀπό τσ’ Ἁλῶνες,
πού ’ψαλλε στήν Ἁγιά Σοφιά
καί δάκρυσαν οἱ εἰκόνες!

Ὅλοι γνωρίζαμε ὅτι ἡ τελευταία λειτουργία στήν Ἁγιά Σοφιά ἔγινε τήν Τρίτη 29 Μαΐου 1453 καί μετά ἡ Πόλη ἁλώθηκε.Το γεγονός που παραθέτεις είναι στις 19 με το νέο ημερολόγιο, ενώ η ημερομηνία που συνέβη έγινε στις 6/1ου (π. ημερ.)
Καί ὅμως, ἡ τελευταία λειτουργία στήν Ἁγιά Σοφιά ἔγινε στίς 19 Ἰανουαρίου 1919 (ν.ημερ), ἀπό τόν παπά Λευτέρη Νουφράκη (1872-1941), ἀπό τίς Ἁλῶνες Ρεθύμνου.
Ἦταν 19 Ἰανουαρίου τοῦ 1919. Δύο Ἑλληνικές μεραρχίες πού εἶχαν σταλεῖ στήν ἐκστρατεία τῆς Κριμαίας στάθμευσαν στήν Κωνσταντινούπολη. Τό πλοῖο ἔχει ἀγκυροβολήσει στά ἀνοιχτά. Ἡ Βασιλεύουσα βρίσκεται ὑπό «συμμαχική ἐπικυριαρχία».
Πηγή : το σπιτάκι της Μέλιας

Μία ὁμάδα Ἑλλήνων ἀξιωματικῶν ἀγναντεύουν τήν Πόλη καί τήν Ἁγιά-Σοφιά… ἀπό τό πλοῖο. Μαζί τους καί ὁ πατήρ Λευτέρης Νουφράκης, πού ὑπηρετοῦσε τότε στήν Β΄ Ἑλληνική Μεραρχία.
Ὁ Κρητικός Ἱερέας ἀπό τίς Ἁλῶνες Ρεθύμνου ἐἶναι σιωπηλός, φαίνεται πώς κάτι σοβαρό τόν ἀπασχολεῖ. Ξαφνικά γυρίζει πρός τούς συντρόφους του καί μέ φωνή σταθερή καί ἀποφασιστική τούς λέγει:
«Ἔχουν περάσει 466 χρόνια, ἦρθε ὁ καιρός νά πραγματοποιήσω τό ὄνειρό μου… νά ἀκουστεῖ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ καί πάλι στήν Ἁγία Σοφία».
Τήν ἐποχή ἐκείνη ἡ ἐκκλησία λειτουργοῦσε ὡς τζαμί καί οἱ 4 ἄλλοι στρατιωτικοί Φραντζής, Λιαρομάτης, Σταματίου καί Νικολάου, ἐπεσήμαναν στόν ἱερέα πώς μιά λειτουργία θά προκαλοῦσε τούς Τούρκους. Ὅμως ὁ παπα-Λευτέρης εἶχε πάρει τήν ἀπόφασή του, ἦταν κατηγορηματικός!
— Ἄν δέν ἔρθετε ἐσεῖς, θά πάω μοναχός μου! Μόνο ἕναν ψάλτη θέλω. Ἐσύ, Κωνσταντῖνε (Λιαρομάτη), θά μοῦ κάνεις τόν ψάλτη;
— Ἐντάξει, παππούλη, ἀπαντᾶ ὁ Ταγματάρχης, θά ἔρθω μαζί σου!
Μπροστά στήν ἐπιμονή τοῦ Παπα-Λευτέρη ἀλλάζουν γνώμη καί οἱ ἄλλοι.
Παρά τίς ἀνυπέρβλητες δυσκολίες τοῦ ἐγχειρήματος, ἀλλά καί τήν ἐπικινδυνότητά του, ὅπως ἐπίσης καί τόν κίνδυνο νά δημιουργηθεῖ πολιτικό ἐπεισόδιο, ἡ τρέλα ἐπεκράτησε καί ὅλοι ἔμειναν σύμφωνοι γιά τήν ἐφαρμογή της!
Ὅλοι λειτουργοῦν σάν μία καλά ὀργανωμένη ὁμάδα, χωρίς καθυστέρηση. Ἐπιβιβάζονται σέ μιά βάρκα πού τήν κωπηλατεῖ ἕνας Ρωμιός τῆς Πόλης καί σέ λίγο ἀποβιβάζονται στήν προκυμαία.
Ὁ Κοσμᾶς, ὁ ντόπιος βαρκάρης, δένει τήν βάρκα καί ὁδηγεῖ τούς πέντε ἄνδρες ἀπό τόν συντομότερο δρόμο στήν Ἁγιά-Σοφιά. Ἡ πόρτα εἶναι ἀνοικτή.
Προσπερνοῦν τόν φύλακα καί μέ εὐλάβεια μπαίνουν στόν μεγαλοπρεπῆ Ναό καί προχωροῦν κάνοντας τόν σταυρό τους. Ὁ Παπα-Λευτέρης προχωράει μπροστά, ψιθυρίζοντας μέ μεγάλη συγκίνησι:
«Εἰσελεύσομαι εἰς τόν οἶκόν Σου, προσκυνήσω πρός Ναόν Ἅγιόν Σου ἐν φόβῳ…».
Ὅλα γίνονται ἀστραπιαῖα!
Ὁ Παπα-Λευτέρης δέν χρονοτριβεῖ, ρίχνει μιά γρήγορη ματιά γύρω, ἐντοπίζει τό χῶρο ὅπου βρισκόταν τό Ἱερό καί ἡ Ἁγία Τράπεζα, βρίσκει ἕνα τραπεζάκι, τό τοποθετεῖ σ’ αὐτή τήν θέσι, ἀνοίγει τήν τσάντα του, βγάζει ὅλα τά ἀπαραίτητα γιά τήν Θεία Λειτουργία, βάζει τό Πετραχήλι του καί ἀρχίζει:
— «Εὐλογημένη ἡ Βασιλεία τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί…».
— «Ἀμήν». Λέγει ὁ ψάλτης.
Ἡ Θεία Λειτουργία ἔχει ἤδη ἀρχίσει. Μακάρι νά μᾶς ἀξιώσει ὁ Θεός νά τήν ὁλοκληρώσουμε, σκέπτονται ὅλοι καί σταυροκοπιοῦνται μέ κατάνυξι.
Ἡ Θεία Λειτουργία προχωρεῖ κανονικά. Ὅλα γίνονται ἱεροπρεπῶς, σύμφωνα μέ τό τυπικό τῆς Ἐκκλησίας!
Φθάνουν στό ἱερότερο σημεῖο, τήν Ἀναφορά!
Ὁ ΠαπαΛευτέρης μέ πάλλουσα ἀπό τήν συγκίνησι φωνή λέει: «Τά σά ἐκ τῶν σῶν σοί προσφέρομεν κατά πάντα καί διά πάντα».
Οἱ ἀξιωματικοί γονατίζουν ψάλλοντας τό: «Σέ ὑμνοῦμεν, Σέ εὐλογοῦμεν, Σοί εὐχαριστοῦμεν, Κύριε, καί δεόμεθά Σου, ὁ Θεός ἡμῶν».
Σέ λίγο κοινωνοῦν τά Ἄχραντα Μυστήρια. Ὁ Παπά-Λευτέρης λέει τίς εὐχές, καταλύει τό ὑπόλοιπον τῆς Θείας Κοινωνίας, κάνει τήν Ἀπόλυση καί μαζεύουν ὅ,τι ἐχρησιμοποίησαν. Εἶναι ἕτοιμοι!
Ἡ Θεία Λειτουργία στήν Ἁγια-Σοφιά ἔχει ὁλοκληρωθεῖ.
Ἕνα ὄνειρο δεκάδων γενεῶν Ἑλλήνων ἔχει γίνει πραγματικότητα. Ὁ παπα-Νουφράκης καί οἱ τέσσερις ἀξιωματικοί βαδίζουν πρός τήν ἔξοδο. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι γεμάτη ἀπό Τούρκους, πού ἔχουν μαζευτεῖ γιά νά προσευχηθοῦν.
Ὅμως, συνειδητοποιῶντας τί ἀκριβῶς ἔχει συμβεῖ… ἄλλοι δέν ξέρουν πῶς νά ἀντιδράσουν, ἀφοῦ αὐτό πού συνέβαινε ἦταν κάτι περισσότερο ἀπό ἀπίστευτο γιά αὐτούς καί ἄλλοι γίνονται ἄγριοι καί ἐπιθετικοί.
Ἡ ζωή τῶν Ἑλλήνων κινδυνεύει. Ὅμως δέ διστάζουν,πλησιάζει ὁ ἕνας τόν ἄλλο, γίνονται «ἕνα σῶμα, μιά γροθιά» καί προχωροῦν πρός τήν ἔξοδο.
Οἱ Τοῦρκοι εἶναι ἕτοιμοι νά τούς ἐπιτεθοῦν, ὅταν ἕνας Τοῦρκος ἀξιωματοῦχος παρουσιάζεται μέ τήν ἀκολουθία του καί τούς λέει: «Ντουρούν χέμεν….» (Ἀφῆστε τους νά περάσουν).
Τό εἶπε μέ μῖσος. Θά ἤθελε νά βάψει τά χέρια του στό αἷμα τους, ὅμως ἐκείνη τήν στιγμή ἔτσι ἔπρεπε νά γίνει, αὐτό ἐπέβαλλαν τά συμφέροντα τῆς πατρίδας του, δέν ἦταν χρήσιμο γι’ αὐτούς νά σκοτώσουν πέντε Ρωμιούς ἀξιωματικούς μέσα στήν Ἁγια-Σοφιά.
Δέν ξεχνᾶ ὅτι στ’ ἀνοιχτά τῆς Πόλης βρίσκονται δύο ἑτοιμοπόλεμες Ἑλληνικές Μεραρχίες κι ὅτι ἡ Κωνσταντινούπολη βρίσκεται ὑπό τήν ἐπικυριαρχία τῶν νικητῶν τοῦ Α´ Παγκοσμίου Πολέμου, στούς ὁποίους βέβαια δέν συμπεριλαμβάνονται οἱ Τοῦρκοι.
Στό ἄκουσμα αὐτῶν τῶν λόγων οἱ Τοῦρκοι ὑποχωροῦν. Ὁ παπα-Νουφράκης καί οἱ ἄλλοι ἀξιωματικοί βγαίνουν ἀπό τήν Ἁγια-Σοφιά καί κατευθύνονται πρός τήν προκυμαία, ὅπου τούς περιμένει ἡ βάρκα.
Ἕνας μεγαλόσωμος Τοῦρκος τούς ἀκολουθεῖ, σηκώνει ἕνα ξύλο καί ὁρμᾶ γιά νά χτυπήσει τόν παπα-Νουφράκη.
Διαισθάνεται, ξέρει ὅτι αὐτός ὁ παπᾶς εἶναι ὁ ἐμπνευστής, ὁ δημιουργός αὐτοῦ τοῦ γεγονότος. Ὁ ἡρωικός παπάς σκύβει γιά νά προφυλαχθεῖ, ἀλλά ὁ Τοῦρκος καταφέρνει καί τόν χτυπᾶ στόν ὦμο.
Λυγίζει τό σῶμα του ἀπό τόν ἀβάσταχτο πόνο, ὅμως μαζεύει τίς δυνάμεις του, ἀνασηκώνεται καί συνεχίζει νά προχωρεῖ. Στό μεταξύ ὁ ταγματάρχης Λιαρομάτης καί ὁ λοχαγός Σταματίου ἀφοπλίζουν τόν Τοῦρκο, πού εἶναι ἕτοιμος γιά νά δώσει τό πιό δυνατό –κι ἴσως τό τελειωτικό– χτύπημα στόν παπᾶ.
Ἀνοίγουν βῆμα, φθάνουν στήν βάρκα, μπαίνουν μέσα, ὁ Κοσμᾶς μαζεύει τά σχοινιά κι ἀρχίζει γρήγορα νά κωπηλατεῖ. Σέ λίγο βρίσκονται πάνω στό Ἑλληνικό πολεμικό πλοῖο ἀσφαλεῖς καί θριαμβευτές.
Ἀκολούθησε φυσικά διπλωματικό ἐπεισόδιο. Οἱ «σύμμαχοι» διαμαρτυρήθηκαν ἔντονα στόν πρωθυπουργό Ἐλευθέριο Βενιζέλο, ὁ ὁποῖος ἀναγκάστηκε νά ἐπιπλήξει τόν παπα-Λευτέρη Νουφράκη.
Ὅμως κρυφά ἐπικοινώνησε μαζί του καί ἐπαίνεσε καί συνεχάρη τόν πατριώτη ἱερέα, πού «ἔστω καί γιά λίγη ὥρα ζωντάνεψε μέσα στήν Ἁγια Σοφιά τά πιό ἱερά ὄνειρα τοῦ Ἔθνους μας».
Αὐτό εἶναι σέ γενικές γραμμές τό ἱστορικό τῆς Θείας Λειτουργίας, πού ἔγινε ὕστερα ἀπό 466 χρόνια στήν Ἁγια-Σοφιά, ἀπό τόν ἡρωικό παπα-Λευτέρη Νουφράκη. Σίγουρα οἱ περισσότεροι Νεοέλληνες τό ἀγνοοῦμε.
Τό ὄνομα τοῦ λιονταρόψυχου Κρητικοῦ δέ λέει τίποτε στό νοῦ καί τήν καρδιά μας. Καί ὅμως, αὐτός ὁ ἁπλός Παπᾶς ἀπό τίς Ἁλῶνες Ρεθύμνου σήκωσε πάνω στούς ὤμους του καί ζωντάνεψε, ἔστω γιά λίγο, ἕνα ἀπό τά πιό ἐπικά, πιό ἱερά, πιό ἅγια ὄνειρα τοῦ Γένους.

Ὁ Παπα Λευτέρης Νουφράκης ἦταν πασίγνωστος σ’ ὅλο τό στρατό καί τιμήθηκε μέ πολλά παράσημα καί μετάλλια (ἀριστεῖα ἀνδρείας, πολεμικούς σταυρούς…).
Πῆγε ἐθελοντής στό Ἀλβανικό Μέτωπο γιά νά πολεμήσει κατά τῶν Ἰταλῶν, ἐνῶ ἦταν ἀπό καιρό καί τυπικά ἀπόστρατος, λόγω ἡλικίας (70 ἐτῶν).

Ἐκεῖ ἔπαθε κρυοπαγήματα. Μετά τό Ἀλβανικό νοσηλεύτηκε στά Γιάννενα καί μετά στήν Ἀθήνα. Πέθανε στίς 5-8-1941 ἀπό τά κρυοπαγήματα, μέ τό παράπονο ὅτι δέν ἔπεσε σέ κάποια ἀπό τίς 27 μεγάλες μάχες στίς ὁποῖες εἶχε λάβει μέρος, πολεμώντας πάντοτε στήν 1η γραμμή.
Ὁ παπα-Λευτέρης Νουφράκης… ἕνας ἥρωας καί στόν πόλεμο καί στήν εἰρηνική ζωή. Μορφωμένος, ἄψογος Χριστιανός, φιλάνθρωπος, ὑπόδειγμα κληρικοῦ ἀφοσιωμένου στό Θεό καί τήν Πατρίδα.
Πῶς τίμησε ἡ Πατρίδα τό τολμηρό αὐτό παλικάρι; Διά τῆς σιωπῆς της!
Δέν ὑπάρχει καμμία προτομή του στήν πόλη τοῦ Ρεθύμνου, οὔτε στόν περίβολο τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Κρήτης, οὔτε σέ κάποια πλατεία τῆς πρωτεύουσας τῆς Ἑλλάδος!
Κανένας δρόμος, ἔστω καί ὁ πιό ἀσήμαντος, δέ φέρει τό ὄνομά του. Καμμία ἀναφορά δέ γίνεται στήν ζωή καί στήν δράση του, στά πλαίσια τῆς τοπικῆς ἤ τῆς ἐθνικῆς μας ἱστορίας.
Τίποτε ἀπ’ ὅλα δέν ἔχει γίνει! Ὄχι γι’ αὐτόν.
Αὐτός τό χρέος του τό ἔκανε, χωρίς νά ἀποβλέπει σέ κανενός εἴδους ἀνταπόδοση, ἀλλά γιά μᾶς, γιά μᾶς πού ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό τέτοια ἡρωικά πρότυπα, ἀπό ἰσχυρά στηρίγματα, γιά νά μπορέσουμε νά κρατήσουμε καί νά διασώσουμε ὅ,τι εἶναι δυνατόν ἀπό τήν ταυτότητά μας, ἀπό τά ἰδανικά τοῦ γένους μας, ἀπό τήν ἴδια τήν ψυχή μας…
Οἱ μόνοι πού δέν τόν ξέχασαν τελείως, εὐτυχῶς, εἶναι οἱ χωριανοί του.


Εικόνα από:Παιδική Λογοτεχνία
Ἐκεῖ θά δῆς τήν λειψανοθήκη του καί ἕνα μικρό μουσεῖο πού ἔγινε πρός τιμήν του.
Καί ἀπό τό 2001 στήν αὐλή τοῦ παλιοῦ σχολείου καί τῆς μικρῆς Ἐκκλησίας τοῦ Ἁη-Γιάννη ὑπάρχει μιά ἐπιτύμβια στήλη γιά τούς πεσόντες τοῦ χωριοῦ στούς πολέμους.

Στή βάση τῆς στήλης, δεξιά, ὑπάρχει ἀνάγλυφο τό πρόσωπο τοῦ Παπα-Λευτέρη Νουφράκη.

Πάλι καλά πού ὑπάρχουν καί αὐτά!
Α.Κ.
.
Πηγές:
Πολεμικά Φύλλα τοῦ πολεμικοῦ ἀνταποκριτῆ τοῦ Ἐκστρατευτικοῦ Σώματος τῆς Οὐκρανίας, Κώστα Μισαηλίδη.
Ἄρθρο στήν ἐφημ. Ἡρακλείου Κρήτης «Μεσόγειος», τήν 3-6-1998. Περιοδικό «Πάτρια», 1996.

Ἀντιγραφή γιὰ τὸ «σπιτὰκι τὴς Μέλιας»